Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ulutaş E., Özer M. F.(Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2000 - 2002
Bu çalışmada İzmit (Kocaeli) yerleşim alanının sismik mikrobölgeleme haritası hazırlanmıştır. Bu amaçla, İzmit yerleşim alanını etkileyebilecek sismik kaynakları içerisine alan yaklaşık 39.5-42.0ºK ve 28.0-31.5ºD koordinatları arasında kalan, 150 km yarı çaplı bir alan inceleme alanı olarak belirlenmiştir. İnceleme alanı yaklaşık olarak Doğu Marmara Bölgesini kapsamaktadır.
Doğu Marmara Bölgesinin aktif tektoniği, jeolojik ve sismolojik yönden ele alınmıştır. Önceki çalışmalardan oluşturulan 1: 250 000 ölçekli jeolojik harita üzerinde belirlenen aktif fayların deprem özellikleri; sismik aktiviteleri ve odak mekanizması çalışmalarından yararlanılarak saptanmıştır. İnceleme alanı içerisindeki aktif fayların karakteristikleri depremsellik ve ürettikleri depremlerin kaynak mekanizmalarına göre incelenerek 10 sismik kaynak olarak tanımlanmışlardır. Deprem istatistiğinin kullanıldığı çalışmalarda en önemli faktör deprem bilgilerinin güvenilir ve olabildiğince eksiksiz olmasıdır. Bu amaçla, Türkiye ve diğer ülkelerin sismoloji merkezlerinin deprem kataloglarından yararlanılarak yeni bir deprem kataloğu oluşturulmuştur. Bu katalog bilgilerinin arasındaki değerlendirme farklılığı aralarında deneysel bağıntılar kurularak dönüşüm yapılmış ve olabildiğince tek düze veri tabanı oluşturulmuş ve tamamlılık çözümlemeleri ile ne kadar tamam oldukları belirlenmeye çalışılmıştır. İnceleme alanında tarihsel dönem deprem bilgilerimiz MS 50 yıllarından başlar. Bu dönem depremlerinin tamamlılık çözümlemeleri şiddet VII ve daha büyük olan depremlerin yaklaşık 2000 yıl için tamam olduğunu göstermektedir. Aletsel dönemdeki en küçük deprem büyüklüğü 2.1 dir. Bu dönem depremlerin aletsel büyüklüğü 5.0 ve daha büyük olanları aletsel dönem boyunca tamdır.
İnceleme alanı üç farklı ölçekte çalışılmıştır. Doğu Marmara Bölgesini kapsayan inceleme alanının tamamı 1:500.000 ölçeğinde çalışılmıştır. Bu ölçekte jeolojik ve tektonik harita önceki çalışmalardan yararlanılarak hazırlanmıştır. Jeolojik haritadaki birimler mühendislik jeolojisi özelliklerine göre sınıflandırılarak Doğu Marmara Bölgesinin mühendislik jeolojisi haritası oluşturulmuştur. Bu harita hem bölge için hesaplanan ivme-uzaklık azalım hem de şiddet-uzaklık ilişkisinde yüzeye yakın yer yapısının etkisini hesaba katılmasında kullanılmıştır. Kocaeli İli sınırları içerisinde kalan alan 1:25 000 ölçeğinde çalışılmıştır. Bu ölçekte jeolojik, tektonik ve mühendislik jeolojisi haritaları daha ayrıntılı oluşturulmuştur. Hedef olan İzmit yerleşim alanı ise 1:5 000 ölçeğinde çalışılmıştır. Bu alan için ayrıntılı jeoloji, eğim, yeraltı suyu, mühendislik jeolojisi, mikrotremör çalışmalarından elde edilen baskın titreşim peryodu ve büyütmesi, jeofizik çalışmalardan belirlenen hız, özdirenç, Poisson oran gibi fiziksel parametrelerin haritaları oluşturulmuştur.
İnceleme alanında oluşan depremlerin eşşiddet haritalarından yararlanılarak deneysel şiddet-uzaklık azalım, en büyük pik ivme değerlerinden yararlanılarak ivme-uzaklık azalım bağıntıları belirlenmiştir. Belirlenen ivme-uzaklık bağıntıları çok geniş veri tabanına dayanması nedeniyle inceleme alanını oldukça iyi temsil ediyor olması önemlidir. İnceleme alanının olasılık sismik tehlikesi üretilen ivme azalım ilişkisine bağlı olarak hesaplanmıştır. Değişik aşılma olasılıkları ve peryodlar için ivme haritaları hazırlanmıştır.
Tüm bu veriler sayısal ortamda Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Oluşturulan her bir harita CBS ortamında birer katman olarak yer almış, böylece verileri değişik amaçlar için farklı sayı ve kombinasyonlarda ortak çözümleme yapma olanağı elde edilmiştir.