Ayaz M. (Yürütücü), Özdemir E., Yücel U., Erhan K.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2018 - 2019
Günümüzde, gelişen teknoloji ile birlikte enerji tüketimi
gün geçtikçe artmaktadır. Bu kapsamda, enerji talebini karşılamak için enerji
üretiminin arttırılmasına yönelik çok sayıda ve büyük bütçelerde yatırım
yapılmaktadır. Ancak, artan enerji talebinin karşılanmasında, enerji üretim
kapasitesinin arttırılması kadar üretilen enerjinin de verimli kullanılması
büyük önem arz etmektedir. Enerji tüketiminin önemli paydaşlarından biri olan
aydınlatma sistemlerinde enerji verimliliğinin arttırılması üzerine gerek düşük
enerji tüketimine sahip aygıt geliştirilmesi gerekse de kontrol sistemleri
üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Yüksek verimliliğe sahip aydınlatama
ürünlerinin kullanılması ile oluşturulan aydınlatma sistemleri, geleneksel
ürünlerin yer aldığı aydınlatma sistemlerine nazaran oldukça yüksek enerji
tasarrufu sağlamaktadırlar. Ancak, bu ürünlerin kullanımı kurulum
maliyetlerinin yükselmesini de beraberinde getirmektedir.
Aydınlatma sistemlerinde kontrol
yapılarının geliştirilmesi ile gereksiz veya aşırı aydınlatmanın önüne
geçilerek ve gün ışığından daha fazla yararlanmayı sağlayan mimari çözümlerle
enerji tüketimi azaltılmaktadır. Çok fazla hareket bulunmayan alanların aydınlatma
kontrolünde varlık-yokluk durumu dikkate alınarak bir kontrol uygulaması
yapılmakta iken, yoğun kullanıma sahip alanlarda ışık şiddeti değeri dikkate
alınarak bir aydınlatma kontrol sistemi tercih edilmektedir. Yaygın olarak
kullanılan ışık şiddetinin ayarlanabildiği ve varlık-yokluk denetiminin
yapıldığı kapalı çevrim kontrol sistemlerinde çok fazla sayıda sensör
kullanılması gerekmektedir. Bu tür kontrol sistemlerinde kullanılan fazla
eleman sayısı sistemin daha karmaşık bir yapıda olmasına ve maliyetin
yükselmesine neden olmaktadır.
Bu proje kapsamında yukarıda belirtilen kapalı çevrim çalışan karmaşık
ve yüksek maliyetli aydınlatma kontrol sistemlerine alternatif olabilecek düşük
maliyetli ve basit yapıya sahip, tek bir dış ortam sensörünün yer aldığı açık
çevrim bir aydınlatma kontrol sistemi tasarımı hedeflenmektedir. Önerilen
sistemde, dış ortama yerleştirilecek sensör yardımı ile gün ışığının anlık
ölçümü gerçekleştirilecektir. Aydınlatma sisteminin kurulacağı alan gün
ışığından yararlanma durumuna göre eş bölgelere ayrılarak armatürlerin
gruplaması yapılmaktadır. Belirlenen her bir bölgenin gün ışığından yararlanma
oranı kurulum öncesi ölçülerek her bir bölge için bir fonksiyon
tanımlanmaktadır. Belirlenen fonksiyon katsayılarına bağlı olarak gün ışığı
değişimine göre armatürlerin ışık şiddeti ayarlanarak çalışma alanının sabit
bir ışık şiddetinde olması sağlanmaktadır. Önerilen sistemde alanın gün
ışığından yararlanma haritası çıkarıldığı için geri besleme yapılmasına gerek
duyulmamaktadır. Önerilen sistem ile uygulanan alanın gün ışığından yararlanma
oranına bağlı olarak değişmekle beraber ortalama % 70 onaranında enerji tüketiminin
azaltılması ön görülmektedir. Proje kapsamında önerilen sistem Kocaeli
Üniversitesi, Hereke Meslek Yüksekokulu, Mekatronik Bölümüne ait bir
laboratuvarda uygulanarak enerji tüketim verileri toplanacaktır.