Akademik Veri Yönetim Sistemi
TÜBİTAK Projesi, 2015 - 2017
Orta Anadolu bölgesi
Kuzey Anadolu Fay Zonu, Doğu Anadolu Fay Zonu, Helenik yayı ve Batı Anadolu
horst-graben sistemi arasında kalan geniş bir alanı kapsar. Orta
Anadolu yaygın olarak doğrultu atım tektoniğinin etkisi altındadır. Orta
Anadolu fay zonu, Akşehir fay zonu, İnönü-Eskişehir fay zonu, Tuz gölü fayı ve
Ezinepazarı fayı bölgedeki önemli neotektonik unsurlardır. Bölgenin yüzey jeolojik ve tektonik çizgiselliklerine
yönelik çok sayıda çalışma bulunmasına karşılık, derin tektonik yapısına
yönelik çalışmalar sınırlıdır.
Projenin aşamaları sırasıyla EGM08 Bouguer verilerinin ve GTOPO30 topoğrafya verilerinin derlenmesi, veri gridleme, haritalama, süzgeçleme, görüntü işleme, izostatik analizler, modelleme, maksimum yatay gerilme yönelimlerinin belirlenmesi, reoloji ve litosfer efektif elasik kalınlıklarının hesaplanmasıdır. Öncelikle spektral analiz için, Bouguer anomali verilerinin radyal ortalamalı genlik spektrumu hesaplanmıştır. Spektrumun karakteristik doğrusal değişimlerinden derin ara yüzey sınırlarının ortalama derinlikleri ve kritik dalga sayıları belirlenmiştir. Kritik dalga sayılarına göre amaca uygun veri süzgeçleme işlemleri yapılarak faydalı dalga boyları ortaya çıkarılmıştır. Uzun dalga boylu gravite anomalilerinin Parker-Oldenburg yöntemiyle ters çözümünden kabuk-litosferik manto sınırı (Moho) ve Litosfer-Astenosfer sınırı (LAS) üç boyutlu olarak modellenmiştir. Ayrıca üst kabuk süreksizliklerini yığmak için rezidüel gravite anomalilerinin birinci düşey türevine Tilt açısı ve Euler dekonvolüsyonu algoritmaları uygulanmıştır. İki boyutlu kompak gravite doğrusal ters çözüm yöntemiyle üst kabuk yoğunluk farklarının yanal ve düşey dağılımları modellenerek, sözkonusu çizgiselliklerle olan ilişkileri analiz edilmiştir. Odak mekanizması çözümlerinden elde edilen parametrelerden yararlanılarak proje alanına ait gerilme rejimi ve maksimum yatay gerilme yönleri belirlenmiştir.
Veining-Meinesz izostazi modelinden kabuk bükülmeleri modellenerek, izostatik Moho derinlikleri hesaplanmıştır. Gravimetrik Moho ve izostatik Moho derinlikleri arasındaki farkların gravimetrik Moho'ya göre yüzde oranlarından kabuğun düşük dengeli, aşırı dengeli ve dengeli bölgeleri ortaya çıkarılmıştır. Denge oranları ile sismik aktiviteler arasındaki ilişkiler analiz edilmiştir. Son olarak litosferin efektif elastik kalınlık (EEK) haritasından litosfer dayanım modelleri çıkarılmıştır. EEK değerleri 19-24 km aralığında değişmektedir ve Bouguıer-Topoğrafya koherens ilişkisinden bulunan 21.29 km ortalama değeri ile uyumludur.