Dini Sorulara Din Görevlilerinin Cevap Verirken Kullandıkları Kaynaklar: Esenyurt ve Bayrampaşa Örneği


Aykul A. (Yürütücü), Aykul S., Eren R., Ekşi A., Okur H., Yıldız F., et al.

Diğer Resmi Kurumlarca Desteklenen Proje, 2025 - 2026

  • Proje Türü: Diğer Resmi Kurumlarca Desteklenen Proje
  • Başlama Tarihi: Nisan 2025
  • Bitiş Tarihi: Nisan 2026

Proje Özeti

Bu araştırma projesi, Esenyurt ve Bayrampaşa Müftülüklerine bağlı din görevlilerinin, dinî sorulara verdikleri cevapları oluştururken hangi yazılı ve elektronik kaynaklardan faydalandıklarını ve bu kaynakları tercih etme gerekçelerini incelemeyi amaçlamaktadır. Proje, din görevlilerinin kullandığı Kur’an, hadis kitapları, fıkıh eserleri gibi yazılı kaynakların yanı sıra, internet siteleri, yapay zeka araçları, dijital platformlar, mobil uygulamalar ve elektronik mecmualar gibi dijital kaynakları da kapsamaktadır. Araştırma, bu kaynakların din görevlileri tarafından nasıl ve hangi bağlamda kullanıldığını, geleneksel yazılı kaynakların yanında dijital kaynaklara ne ölçüde başvurduklarını anlamayı hedeflemektedir.

Projenin yöntemi karma araştırma modellerine uygun olarak açıklayıcı desen modeline göre desenlenmiştir. Açımlayıcı sıralı modelde, araştırmacı nicel ve nitel verileri eş zamanlı olarak toplamak yerine, sıralı olarak farklı iki aşamada toplamayı tercih edebilir ki bu veri toplama süreçlerinde biri, kendisinden önceki sürecin açıklanması işlevini taşır. Bu bağlamda projede hem nicel hem de nitel araştırma yöntemlerini bir arada kullanacaktır. Din görevlilerine yönelik anketler, derinlemesine mülakatlar ve gözlem teknikleri ile veri toplama süreci gerçekleştirilecektir. Anketler, din görevlilerinin en çok başvurdukları kaynakları ve bu kaynakları seçme nedenlerini belirlemeye yönelik sorular içerecek, mülakatlar ise daha ayrıntılı bilgi edinmek amacıyla yapılacaktır. Gözlemler, din görevlilerinin günlük çalışmalarında hangi kaynakları kullandıkları hakkında gerçek zamanlı veri sağlayacaktır.

Projenin özgün değeri, dini sorulara verilen cevapların dayandığı kaynakların çeşitliliğini ve bu kaynakların seçiminde din görevlilerinin izlediği yöntemleri derinlemesine incelemesidir. Ayrıca, dijitalleşen dini bilginin ve çevrimiçi platformların dinî öğretinin doğru aktarılması üzerindeki etkilerini ortaya koyarak, mevcut dini bilgi paylaşımı sistemlerini daha etkin hale getirmeye yönelik öneriler sunulması beklenmektedir. Bu çalışma, din görevlilerinin dinî soruları yanıtlama pratiğine ışık tutacak ve kaynak seçiminde dijital araçların rolünü vurgulayacaktır. Literatür incelendiğinde de doğrudan proje başlığıyla ilgili bir araştırma bulgusuna rastlanmamıştır. Bu bağlamda proje konusunun incelendiği bu araştırma literatürde önemli bir boşluğu doldurmak bakımından önemli olduğu düşünülmektedir.