Akademik Veri Yönetim Sistemi
OKKAY S., ÇİFTCİ Y., ÖZER A., GÜRKANLI C. T.(Yürütücü)
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - 2022
Bu projede Karadeniz’in Türkiye kıyılarında yayılış gösteren Mezgit popülasyonlarını (Merlangius merlangus) enfekte eden, Myxozoa grubu endo-parazitlerin morfolojik ve moleküler yöntemler ile biyolojik çeşitliliğinin belirlenmesi ve konak üzerindeki enfeksiyon özelliklerinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır.
Mezgit Karadeniz’de yayılış gösteren iki Gadidae üyesinden birisidir ve Karadeniz, Azak denizi, Ege denizi ve Akdeniz de geniş bir yayılış alanına sahiptir (Yıldız 2020). Karadeniz de mevsimlere bağlı olarak başta dip trolü olmak üzere, dip uzatma ağları ve olta ile avcılığı yapılmaktadır ve bu şekilde hemen her mevsim avcılığının yapılabilmesi nedeniyle bölge balıkçıları için sürekli bir ekonomik kaynak oluşturmaktadır (Özdemir ve ark. 2018). Yapılan çalışmalar Mezgit balığının Karadeniz’de Myxozoa da dahil olmak üzere farklı parazitler tarafından yoğun bir şekilde enfekte edildiğini göstermiştir (Özer ve ark. 2015; Özer ve ark. 2017). Bu projenin esas konusunu oluşturan Myxozoa, bir tanesi omurgalı (ağırlıklı olarak balıklar) ve bir tanesi de omurgasız hayvan olan iki konaklı bir yaşam döngüsü (çift yaşamlı) ile karakterize edilen endo-parazit bir gruptur (Okamura ve ark. 2015). Myxozoa türlerinin neden oldukları enfeksiyonlar hem avcılıkta hem de akuakültürde önemli ekonomik kayıplara neden olabilmektedir. Hali hazırda Sinop ve Kocaeli illerinden aldığımız sınırlı sayıdaki Mezgit örneğinden yaptığımız mikroskobik gözlemler (yayınlanmamış) bu balık türünde Myxozoa parazitlerinin varlığını göstermiştir. Ayrıca Karadeniz’den önceden yapılmış sınırlı sayıdaki çalışma da Mezgitte bu parazitlerin varlığını işaret etmiştir (Özer ve ark. 2015; Özer ve ark. 2017). Bununla birlikte yapılan çalışmalar sadece Sinop ili ile sınırlıdır ve Karadeniz’in geneli hakkında fikir vermemektedir. Ayrıca bu çalışmalarda tür teşhisleri sadece mikroskobik tanı ile yapılmış olup her hangi bir moleküler veri içermemektedir. Bu noktada Karadeniz sahili boyunca yayılış gösteren Mezgit popülasyonlarını enfekte eden Myxozoa türlerinin belirlenmesine yönelik, morfolojik karakterlerin yanı sıra güncel moleküler filogenetik teknikleri de içeren kapsamlı bir çalışma elzem görünmektedir. Bu sebeplerden dolayı bu projeyi tasarladık. Çalışmada Örnekleme yaz (Haziran-Temmuz) ve kış (Aralık-Ocak) dönemi olmak üzere iki kere yapılacaktır. Örnekler Karadeniz’in Türkiye kıyılarının genelini temsil edecek şekilde, balıkçılık faaliyetlerinin yoğun biçimde yürütüldüğü Kocaeli, Sinop, Ordu ve Trabzon illerinden balıkçıdan doğrudan satın alma yolu ile temin edilecektir. Balıklardan mikroskobik gözlemler ile belirlenecek Myxozoa örneklerinin cins seviyesindeki teşhisleri myxospor morfolojisi ve ölçümlerine göre yapılacaktır. Bununla birlikte tür seviyesindeki teşhisler 18S rDNA gen bölgelerinin nükleotid dizilerine dayalı filogenetik analizler kullanılarak yapılacaktır.