Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sertçelik F. (Yürütücü), Irmak T. S., Yavuz E., Kafadar Ö., Livaoğlu H., Şentürk E., et al.
Diğer Resmi Kurumlarca Desteklenen Proje, 2019 - 2022
Bu projede, AFAD
tarafından işletilen hız kayıtçılarının verileri kullanılarak Türkiye’de deprem
istasyonu bazlı doğal ve yapay kaynaklı olayların farklı yöntemler kullanılarak
ayrımlaştırılması amaçlanmaktadır. Elde edilen bulguların ve denklemlerin,
oluşturulacak bir yazılım ile AFAD
Türkiye Sismolojik Gözlem Ağı sistemine entegre edilmesi projenin
hedefleri arasındadır. Maden
sahalarında, yol-tünel inşaat alanlarında yapılan patlatmalar, sismik ağlarda
istenmeyen kayıtların oluşmasına ve kataloglarda bu olayların deprem olarak yer
almasına neden olmaktadır. Türkiye genelinde 2023 civarında patlatma sahası olması
ve son 5 yılın AFAD katalogları incelendiğinde yılda ortalama M<2.5 olan 15000
sarsıntının istasyonlar tarafından kayıt edilmesi, ayrımlaştırma analizlerinin
yapılmasının kaçınılmazlığını açıkça ortaya koymaktadır. Önerilen proje
kapsamında yapılacak çalışmalar; (1) her istasyon için magnitüdü 2.5’ten küçük
ortalama 100 sarsıntı kaydının (en az %20'sinin patlatma veya deprem kaydı olması
durumunda analiz yapılabileceği planlanmaktadır) AFAD Sismoloji Veri
merkezinden alınması, (2) Bu olayların zaman ve konum bilgisine göre
sınıflandırılması (Gece-gündüz, deniz-kara vs), (3) P dalgası ilk hareket
yönlerin belirlenmesi, (4) P ve S dalgalarının maksimum genlikleri belirlenerek
Genlik oran yönteminin uygulanması, (5) Farklı iki zaman penceresindeki P ve S
dalga genliklerinin oranın integrali temeline dayanan Karmaşıklık Analizinin
yapılması, (6) Kısa Zamanlı Fourier Dönüşümünün veya Dalgacık Dönüşümü
yöntemlerinin uygulanması, (9) Güç Spektrumunun hesaplanması (10) Analiz
yapılan istasyona ait sonuçlarını temsil eden lineer ve karesel (Linear and
Quadratic Discriminant Analysis) ayrım denklemlerinin elde edilmesi, (11) Yöntemlere
ağırlık kazandırılması, (12) Bu yöntemlerin uygulanması için MATLAB dili
kullanılarak yazılım yapılması, (13) Bu yazılımın proje sonunda AFAD Sismoloji
Ağına uyarlamasının yapılması ve eğitimin verilmesi şeklinde planlanmıştır.
Proje kapsamında, bir doktora bir de yüksek lisans tez çalışması yapılması ön
görülmektedir. Bu proje AFAD kapsamında yapay-doğal kaynaklı titreşimlerin
analiz edildiği ilk çalışma olup diğer sismolojik ağlar içinde örnek bir
uygulama niteliği taşımaktadır. Projede hazırlanacak yazılım ise bu konuda yapılan
en kapsamlı yazılım olacaktır.