Akademik Veri Yönetim Sistemi
TÜBİTAK Projesi, 1003 - Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı, 2014 - 2017
Projemiz 1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı, Sağlık Bilimleri Araştırmaları, Hücresel tedavi ürünlerinin geliştirilmesi alanında, TÜBİTAK tarafından desteklenmiştir. Projemiz kapsamında dünyada ve ülkemizde mortalite ve morbidite nedenlerinin başında gelen kalp hastalıkları içinde yaygın olarak görülen kalıtımsal aritmilerden Uzun QT sendromu (UQTS) uyarılmış pluripotent kök (UPK) hücre temelli modellenmesi ve detaylı araştırılması amaçlanmıştır. Kişiye-özel UPK hücre üretilmesi ve bu UPK hücrelerinin genoma entegre olmayan ve herhangi bir genetik iz bırakmayan yöntemlerle yeniden programlanması translasyonel ve kliniğe uygulanılabilirliğini desteklemiştir. Kişiye ve hastaya özel üretilen kardiyomiyositlerde, hastanın klinik bulgularına benzer elektrofizyolojik ve moleküler fenotip gözlenmesi in vitro ortamda UQTS’nu başarıyla modelleyebildiğimizi ve “disease-on-a-dish” oluşturabildiğimizi göstermiştir. UQTS hasta kökenli kardiyomiyositlerin sınırsız üretimi ile beta-bloklayıcı ve çeşitli iyon kanalı blokerlerine klinik ve literatüre benzer cevaplar vermesi, bu hücrelerin yeni ilaçların tedavi edici yönlerinin sınanması ve kardiyak toksisite testlerinin yapılabilmesine olanak sağlayacaktır. Önemli olarak, UQTS Tip 1 hastalığına neden olan KCNQ1 geni T322M mutasyonu CRISPR/Cas9 sistemi ile düzeltilmiş ve genom mühendisliği sonrası üretilen kardiyomiyositlerde elektrofizyolojik düzelme ve fonksiyonel iyileşme başarıyla gösterilmiştir. Hasta-kökenli kardiyomiyositlerde yapılan detaylı global gen ifade analizleri (transkriptom) sayesinde hastalık fenotipine neden oluşturabilecek ve yeni ilaçların keşfine olanak sağlayabilecek hedef gen aileleri tespit edilmiştir. Yine proje kapsamında temin ettiğimiz aritmi modeli oluşturan transgenik farelerde in vivohücresel tedavi yaklaşımları sınama imkanı bulunmuştur. Son 10 yılda tıp bilim dünyasında çığır açan UPK hücre üretimi ve CRISPR/Cas9 genom mühendisliği tekniklerini ülkemizde geliştirmiş ve bu konuda yeni bilim insanlarının yetişmesine, tez çalışmalarını yürütmelerine ve yeni projelerin geliştirilmesine olanak sağlanmış ve hücresel tedavi yaklaşımlarının sınanmasında önemli hücre kaynakları üretilmiştir.