Akademik Veri Yönetim Sistemi
İpek A.(Yürütücü), Salih B., Ülgentürk S., Özdemir I.
Diğer Resmi Kurumlarca Desteklenen Proje, 2017 - 2020
Bal elde
edildiği kaynağa göre çiçek balı ve salgı balı olmak üzere iki ana gruba
ayrılmaktadır. Bal arısı, bitki özsuyunu emerek beslenen bazı hemipterlerin
sindirim sistemi atığı (ballı madde, honeydew vs.) şekerce zengin maddeyi
toplayarak salgı balı üretmektedir. Türkiye ve Yunanistan’da Kızılçam (Pinus brutia Ten.) ve Halep çamı (Pinus halepensis Mill.) üzerinde yaşayan
Çam pamuklubiti (Marchalina hellenica
Genn.) tarafından salgılanan ballı maddenin, balarıları tarafından toplanması
sonucu üretilen bal yine bir salgı balı olup, ülkemizde çam balı olarak
tanımlanmaktadır.
Bu çalışmanın
amacı, ilk aşamasında orman balına kaynak olduğu bilinen ve ülkemizde daha önce
çok sınırlı araştırmanın yapıldığı göknar (Abies
spp.), sedir (Cedrus spp.), meşe (Quercus spp.) ve ladin (Picea spp.) cinsine ait Marmara,
Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinin orman ekosisteminde yer alan saf meşcere (ağaç
yetişen yer, belli özelliklere sahip orman birimi) alanlarını saptayarak
öncelikle; bu taksonlar üzerinde yaşayan ve ballı madde salgılayan böcek
türlerinin tespit edilmesi, popülasyonlarının ve salgı miktarlarının izlenmesi
hedeflenmiştir. Ayrıca ballı madde üzerinde gelişen saprofit mantarların tür
teşhisi yapılarak, balın kaynağının izlenmesi konusunda salgı balında izlenmesi
amaçlanmıştır. İkinci olarak ballı madde üreten böcek türlerinin yoğun olduğu
saf mescerelere balarısı kovanları yerleştirilerek, elde edilen salgı
ballarında, kimyasal ve fiziksel analizler yaparak elde edilen balların
özellikleri belirlenerek ve yerel orman balı çeşitlerinin tanımlanmasına ve
tescil edilmesine katkıda bulunmaktır. Üçünçü aşamada ise söz konusu salgı
ballarının mikrobiyal analizleri ve salgı balı kaynağı olduğu saptanan böcekler
ile balarısı hastalıkları arasında vektörlük yönünden bir ilişki olup
olmadığını ortaya konacaktır. Dördüncü olarak böceğin yaşadığı ortamdan
kesitler alarak (yaprak ve/veya gövde) anatomik çalışmalar yapmak ve böceğin,
bitki gelişimine muhtemel zararının olup olmadığını saptamaktır.
Bu çalışma Türkiye’de ilk
defa dört çeşit salgı balının tüm faktörleri ile incelendiği ve tüm
özelliklerinin saptanacağı disiplinler arası bir ekip çalışması olmaktadır. Çam
balı üretimi ile dünya salgı balı pazarının büyük bir kısmını elinde bulunduran
ülkemizde yeni salgı ballarının tespitinin, ekonomimize ciddi katkılar sağlayacağı
düşünülmektedir.