Akademik Veri Yönetim Sistemi
Özdemir S.(Yürütücü), Erilmez S., Kılıç T., Özdemir I.
TAGEM Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Projesi, 2020 - 2024
İçerdiği zengin mineral maddeler ve
vitaminler nedeniyle insan beslenmesinde önemli bir yere sahip olan biber (Capsicum annuum L.) dünyada en çok
üretilen, tüketilen ve ticarete konu olan tarım ürünlerinin başında gelmektedir.
Son yıllarda üreticilerin şikayetleri ve bazı İl Müdürlüklerin (Çanakkale,
Balıkesir, Manisa, İzmir) Enstitümüze yapmış oldukları yazılı talepleri doğrultusunda
yerinde incelemeler yapılmış ve belirti gösteren biber bitkilerinden alınan
yaprak örneklerin Hıyar mozaik virüsü (Cucumber
mosaic virus, CMV) ile enfekteli oldukları belirlenmiştir. Yapılan tarla
gözlemleri ve üreticilerin şikâyetleri değerlendirildiğinde, önceki yıllara
göre, açık alan biber ekiliş alanlarında CMV’nin yaygınlığında ciddi boyutlarda
artış olduğu gözlenmiştir. Bahsedilen bu durumlar göz önüne alınarak, CMV’den
kaynaklanan hastalıkların gelecekte biber üretiminde daha da büyük sorunlara
yol açabileceği düşüncesiyle bu etmenin epidemiyolojisinin ve mücadele
olanaklarının bir araştırma projesi kapsamında incelenmesine karar verilmiştir.
Teklif edilen proje kapsamında CMV’nin
biber tohumlarındaki varlığı, lokalizasyonu, tohumla taşınma durumu ve vektörü olan
yaprakbiti türleri ve yaygınlıkları belirlenecektir. Bitki gözlemleri ve
tarlalara yerleştirilecek sarı renkli su tuzakları ile CMV’nin taşınmasında rol
oynayan yaprakbiti türleri ve üretim dönemi süresince vektör yaprakbiti
populasyon yoğunluğu izlenerek populasyonun söz konusu virüs ile ilişkisi
belirlenecektir. CMV’nin yayılmasını önlemek amacı ile bariyer bitkisi olarak
mısır veya sorgumun etkinliği araştırılacak ve ortaya konacaktır. Ayrıca, virüsün
üretim alanlarında inokulum kaynağını oluşturabilecek yabancı ot türleri,
yaygınlıkları ve yoğunlukları belirlenecektir. CMV’nin yıldan yıla geçişinde
yabancı otların rolünü belirlemek için virüsün bu otların farklı fenolojik
dönemlerindeki varlığı araştırılacaktır. Bunların yanı sıra Türkiye’de açık
alan biber yetiştiriciliğinin önemli bir kısmının yapıldığı Ege Bölgesinde CMV
ile birlikte Zirai Karantina Yönetmeliğinde yer alan (INSV, TSWV, PVY, PVX) ve
tohumla taşınan (TMV, ToMV, AMV, PMMoV) bazı virüslerin mevcut durumları ortaya
konacaktır.
Üç yıllık planlanan bu
araştırma sonucunda virüs(CMV)-vektör(yaprak biti)-yabancı otlar arasındaki
çoklu ilişkilerin ve etkileşimlerin yanı sıra, virüs ile mücadelede bariyer
bitki kullanımının etkinliği Türkiye’de ilk defa detayli olarak araştırılacak
ve ortaya konacaktır. Ayrıca bazı virüslerin varlığı kapsamlı bir şekilde
araştırılacak ve güncel durumları ortaya konacaktır. Proje sonucunda
üreticilerimize ve teknik elemanlara virüsün epidemiyolojisi ve önlem yolları
ile ilgili bulgular aktarılacak ve hastalığın mücadelesine yönelik katkıda
bulunulacaktır.