Bilgisayar Destekli Sismik Kayıt Cihazı Tasarımı Ve Verilerin Otomatik Olarak Yorumlanması


Kafadar Ö. (Yürütücü), Sertçelik İ.

TÜBİTAK Projesi, 2014 - 2015

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Başlama Tarihi: Ağustos 2014
  • Bitiş Tarihi: Ağustos 2015

Proje Özeti

Jeofizik, fizik ilkelerini kullanarak yerküreyi, atmosferi, hidrosferi ve uzayı inceleyen bir bilim dalıdır. Jeofizik mühendisliği ise, petrol, maden ve benzeri doğal kaynakların aranması, rezerv tespiti, jeotermal enerji, çevre ve çevre sorunları, arkeolojik araştırmalar, mühendislik yapıların konumlarının belirlenmesi, zemin etütleri, deprem ve doğal afet gibi konularda eğitim ve araştırma etkinliklerinin yürütüldüğü, fizik, matematik, bilgisayar ve elektronik teknolojilerine dayalı bir mühendislik dalıdır. Bu amaçlarla gravite, manyetik, sismik, sismoloji, elektrik, elektromanyetik ve yer radarı gibi birçok yöntem kullanılmaktadır. Bu yöntemlerin uygulanabilmesi için ticari amaçlarla geliştirilmiş birçok elektronik cihaz ve yazılım bulunmaktadır. Bu cihazların ve yazılımların maliyetlerinin oldukça yüksek olduğu düşünüldüğünde, düşük maliyetli ve kullanışlı prototiplerin geliştirilmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada, düşük maliyetli, pratik kullanımlı ve gerçek zamanlı kayıt yapma ve görüntüleme özelliklerine sahip bilgisayar destekli bir sismik kayıt modülü (CASSR-MOD) tasarlanmıştır. Bu kapsamda, temel elektronik elemanlar ve entegre devreler kullanılarak harici bir donanım tasarlanmış ve Windows işletim sistemi tabanlı bir grafiksel kullanıcı arayüzü geliştirilmiştir. Harici donanım, jeofonlar kullanılarak algılanan analog sismik sinyallerin filtrelenmesi, genliklerinin yükseltilmesi, analog sinyallerin dijital sinyallere dönüştürülmesi ve USB iletişimi ile verilerin bilgisayara transferi gibi işlemleri yerine getirmektedir. Ayrıca geliştirilen yazılım sayesinde, sismik sinyaller gerçek zamanlı olarak izlenebilmekte, her bir kanal girişindeki jeofon test edilebilmekte, harici donanımdan kaynaklanan ofset giderilebilmekte, sismik kırılma modunda kayıtlar yapılabilmekte ve elde edilen verilerin yorumlanması ile yeraltına ait sismik parametreler hesaplanarak yeraltının iki boyutlu yapısı görüntülenebilmektedir.