Akademik Veri Yönetim Sistemi
III. Uluslararası AVRASYA Multidisipliner Çalışmalar Kongresi Sosyal ve Beşeri Bilimler Kitabı , Gaziantep, Türkiye, 4 - 07 Mayıs 2019, ss.105-114
ÖZET Halk anlatıları tarihin ilk çağlarından beri dünyanın farklı kavim ve topluluklarının hayatında önemli bir yere sahip olmuşlardır. Yazının icadından önce sözlü gelenekte ağızdan ağıza aktarılarak ilavelerle genişleyip yaygınlaşan bu anlatılar dünyanın birçok yerinde farklı kollara (varyantlar) ayrılmış, yazının icadından sonra kayda geçirilerek nesilden nesile aktarılmışlardır. Boyut bakımından genellikle uzun olan halk anlatıları eski çağlardan beri Türk kavminin ve sonraki çağlarda Anadolu halkının hayatında da önemli bir yer edinmişlerdir. Halk arasında kulaktan kulağa yayılan bu anlatılardan biri Hamzanâme’dir. Hz. Hamza’nın kahramanlık hikâyelerini konu alan bu eser, IX. yüzyıldan itibaren yaygınlık kazanmaya başlamış ve XIV. yüzyılda ilk defa Türkçe Hamza-nâme metinleri Hamzavî tarafından yazıya geçirilmiştir.Hamzavî’nin yirmi dört cilt olarak yazdığı Hamza-nâme, kulaktan kulağa yayılırken ilavelerle genişlemiş, bu genişleme sonucu cilt sayısı artmıştır. Farklı kaynaklarda otuz, kırk, altmış ve yetmiş cilt olduğu rivâyet olunur. Evliyâ Çelebi Seyahat-nâme’deüç yüz altmış cilt olduğunu söyler. Yakın zamanda yazılan bir makalede ise eserin cilt sayısının yetmiş iki cilt olduğu beyan edilir. Yetmiş ikinci ciltteki bir cümleye istinaden beyan olunan bu görüş şu an için kabul görmektedir. Ciltlerinin önemli bir kısmı hakkında bilimsel araştırma eserleri hazırlanmıştır. Hz. Hamza’nın İslâmiyet uğruna yaptığı savaş ve mücadeleleri anlatan Hamza-nâme, yayıldığı bölgelerde farklı ilavelerle genişleyerek karmaşık bir yapıya bürünmüştür.
Anahtar Kelimeler: Anlatı, Hamza-nâme,Hamzavî, Hz. Hamza
ABSTRACT Folk narrativeshave had an importantplace in thelives of differentpeoplesandcommunities since thefirstages of history.Thesenarratives, whichhavebeenexpandedandexpandedwithadditionsto be spread byword of mouth inthe oral traditionbeforetheinvention of writing, havebeendividedintodifferentbranches in manyparts of theworld, Aftertheinvention of thebook, theyweremadeintobooksandpassed on fromgenerationtogeneration. Folk narratives, whicharegenerallylong in terms of size, havegained an importantplace in the life of theTurkishpeople since theancienttimesand in the life of theAnatolianpeople in laterages. Hamza-nâme is one of thesenarrativesspreadingfromeartoear in public. Thisworkabouttheheroicstories of Hz. Hamza startedtogainpopularityfromtheninthcenturyand in the fourteenth century, Turkish Hamza-nâme textswerefirstwrittenbyHamzavî. Hamza-nâme, writtenbyHamzavî as twenty-fourvolumes, expanded with the additions from ear to ear and as a result of thisenlargement, thenumber of volumesincreased. İn thedifferentwrittensourcesas it werethirty, forty, sixty and seventy volumes is narrated.Evliyâ Çelebi saystherearethreehundredandsixtyvolumes in Seyahat-nâme. In a recentarticle, it is declaredthatthevolume of thework is seventy-twovolumes. This opinion, which was declared in a sentence of seventy-secondvolume, is currently accepted. Scientific research Works have been prepared about a significantpart of the volume. Hamza-nâme, describing the battles and struggles of Hamza for the sake of Islam, expanded with different additions and moved into a complex structure.
Keywords: Narrative, Hamzavî, Hamza-Nâme, Ninthvolume