Sapanca Gölü'nü besleyen derelerin bentik diyatome florasının belirlenmesi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FÜSUN ÖNCÜ

Danışman: Arzu Morkoyunlu

Özet:

Bu çalışmada   Sapanca Gölü’nü besleyen Maden Deresi, Eşme Deresi, Aygır Deresi, Kasabasın Deresi, Yanık Deresi’nin bentik diyatomlarının belirlenmesi ve trofik düzeylerinin tespit edilmesi hedeflenmiştir.  Araştırma kapsamında, her dereden 2 örnekleme istasyonu olmak üzere 10 istasyonda, Ocak 2021- Ekim 2021 tarihleri arasında örneklemeler mevsimsel olarak yapılmıştır. Derelerde yayılış gösteren fitobentoz kompozisyonu ve mevsimsel değişimleri incelenmiş olup, derelerde toplamda, 74 takson tespit edilmiştir. Bu taksonlar Yanık deresinde 35, Maden deresinde 54, Aygır deresinde 37, Kasbasın deresinde 50 ve Eşme deresinde 35 olarak tespit edilmiştir. Diyatome kompozisyonu olarak derelerden en fazla taksona sahip olan Maden deresi olarak belirlenmiştir. İstasyonların su kalitesi ortalamalarına göre su sıcaklığı 15.5 ^oC,  pH 7,7, Çözünmüş oksijen değeri 8,6 mg/l, TDS (sudaki çözünmüş katı madde miktarı ) : 565,7 mg/l, Amonyum Azotu : 0,06 mg/l, Orto Fosfat Fosforu: ˂0,3 mg/l, Nitrat Azotu: 1,4 mg/l, Nitrit Azotu : 0,02 mg/l, Toplam Fosfor : 0, 7 mg/l olarak tespit edilmiştir. Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliğine göre değerlendirildiğinde,  amonyum azotu, nitrat azotu, nitrit azotu ve orto fosfat fosforu değerlerinin su kalite sınıfları I (çok iyi)’de yer aldığı tespit edilmiştir. Toplam fosfor değerinin, Aygır, Kabasın ve Yanık derelerinde  <0,3 olduğu ve su kalite sınıfları II ( iyi)’de yer aldığı belirlenmiştir. Maden (0,64 mg/l) ve Eşme derelerinde (0,89 mg/l) ölçülen değerin  yönetmelikte verilen > 0,2 değerinden yüksek olduğu ve  su kalite sınıfları III (orta)  su karakterinde bulunduğu tespit edilmiştir. Çalışmada,  Yanık, Maden , Aygır ve Eşme  Derelerinde, Cymbella affinis en baskın takson olarak tespit edilmiştir. Kasabasın Dere’sinde Ulnaria ulna en baskın takson olduğu belirlenmiştir. Cocconeis pediculus, Cocconeis placentula,  Encyonema ventricosum, Gomphonella  olivacea, Navicula angusta, Navicula radiosa taksonlarının diğer taksonlara oranla daha fazla birey sayısı ve sıklığa sahip oldukları da tespit edilmiştir. Derelerde tespit edilen diyatomelere göre yapılan benzerlik analizleri sonucuna göre istasyonlar arasındaki benzerlik düzeyleri birbirine yakındır. Derelerin düzenlilik indeksi 0,79 - 0,85  arasında olup, istasyonların düzenli dağılıma sahip olduğu tespit edilmiştir. Derelere ait  diyatome indeksleri değerlendirildiğinde, DESCY, IDAP, IPS, IDG, SLA indeksine göre İYİ, CEE, TDI,SHE ve TIT indekslerine göre ORTA düzeyde oldukları tespit edilmiştir.  Derelerin trofik düzeyleri değerlendirildiğinde, su  kalitesi parametreleri, yayılış gösteren türler ve diyatome indeksleri ile uyumlu olduğu ve iyi - orta  kalite su özelliğine sahip oldukları  belirlenmiştir.