Kadmiyumun Güney Tıbbi Sülüğü Hirudo verbana Carena, 1820 Üzerine Akut Toksisitesi

Zeynep ÇELİK

Kadmiyumun Güney Tıbbi Sülüğü Hirudo verbana Carena, 1820 Üzerine Akut Toksisitesi

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Su Ürünleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Zeynep ÇELİK

Danışman: Hamdi Aydın

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu çalışma ile kadmiyumun tıbbi sülüğün (Hirudo verbana Carena, 1820) üzerine akut toksisitesi araştırılmıştır. Çalışma ortalama ağırlığı 0.43 ± 0.80 g olan 168 adet sülük ile yürütülmüştür. Çalışmada sülükler 96 saat süreyle farklı konsantrasyonlardaki kadmiyum klorüre (CdCl₂) (0, 1, 2, 4, 8, 16, 32 mg/l) maruz bırakılmıştır. LC₅₀ değerleri 24, 48, 72 ve 96. saatler için ve LT₅₀ değerleri ise hesap edilebilen her bir konsantrasyon için %95 güven sınırları içerisinde Probit analizi ile belirlenmiştir. Ölü sülüklerde “vücut kıvrılma indeksi” geliştirilmiştir. Çalışmada ilk 24 saat içerisinde 16 mg/L grupta 2 adet ölüm görülürken, 32 mg/L gruptaki sülüklerin tamamının öldüğü görülmüştür. Hirudo verbana için bu değerler LC₅₀ için 24. 48. 72. ve 96. saatler için sırasıyla 20,99 mg/L, 10,43 mg/L, 6,20 mg/L ve 4,02 mg/L ve LT₅₀ değerleri ise 2 mg/L, 4 mg/L, 8 mg/L, 16 mg/L ve 32 mg/L için sırasıyla 118,28 saat, 99,70 saat, 59,04 saat, 33,66 saat ve 12,04 saat olarak hesaplanmıştır. Kadmiyum dozuna bağlı olarak sülüklerde yoğun mukus salgılama, vücut duvarında aşınma, düzensiz yüzme, kan kusma, ortamdan kaçınma, burkulma, penisin dışarı sarkması şeklinde çeşitli tepkiler tespit edilmiştir. Su ürünleri yönetmeliğine göre sucul canlıların tolere edebildiği kadmiyum değeri 0,05 mg/L olarak belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlarda kadmiyum değeri daha yüksek bulunduğundan yapılan çalışmada toksik etkinin varlığı görülmektedir. Bu amaçla yürütülen çalışmada elde edilen LC₅₀ ve LT₅₀ değerlerinin, toksisite göstergesi olarak belirlenen fizyolojik ve davranışsal değişimlerin H. verbana ve kadmiyum ile yapılacak olan çalışmalara katkı sağlayacağı, sucul ekosistemlerin ve türlerin korunmasına yönelik standartların oluşturulması ve tedbirlerin alınmasında yararlı olacağı beklenmektedir.