Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Kocaeli Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MERVE KORAL
Danışman: Halim Aytekin Ergül
Özet:
Bazı kişisel
bakım ürünleri atık su arıtma tesislerinde tamamen giderilemeden ortama deşarj
edilmektedir. Diş macunu, dezenfektanlar, kremler, sabunlar, şampuanlar,
kozmetik ürünler gibi günlük hayatta yaygın olarak kullanılan kişisel bakım
ürünlerinde bulunan bileşikler, atık
sudaki insan kaynaklı indikatörlerdir. Bu çalışma, bazı
kişisel bakım ürünlerinde kullanılan kimyasalların farklı konsantrasyonlarının laboratuvar
koşulları altında iki deniz fitoplanktonu Isochrysis galbana ve Tetraselmis
sp. büyümesi üzerindeki etkisini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Fitoplankton kültürleri 20°C'da ve 14/10
saatlik gündüz/gece periyodunda farklı derişimlerde bazı kişisel ürünlerine
maruz bırakıldı. Bu kişisel bakım ürünleri; çinko oksit (ZnO), bakır (II) oksit
(CuO), demir (III) oksit (Fe2O3), titanyum dioksit (TiO2),
metilparaben (MEP), metilizotiazolinon (MIT), sodyum benzoat (SB), triklosan
(TCS), kafein (CA), benzofenon-4 (BP-4), oktokrilen (OC), etilheksil metoksisinamattır
(OMC). Her grubun 96 saat boyunca kültürdeki hücre sayıları, optik yoğunlukları
ve klorofil pigment derişimi belirlendi. Sonuçlar her iki fitoplankton türü
için kontrol gruplarıyla karşılaştırıldı.
Isochrysis galbana türünde en düşük IC50 değeri 0,81
mg/L ile bakır (II) oksit uygulamasında gözlemlenirken, Tetraselmis sp.
ise en düşük IC50 değeri 10,3 mg/L ile çinko oksit uygulamasında
gözlemlendi. Isochrysis galbana
türünde en yüksek IC50 değeri 1127 mg/L ile oktokrilen uygulamasında
gözlemlenirken, Tetraselmis sp.’de ise en yüksek IC50 değeri
3514 mg/L ile sodyum benzoat uygulamasında gözlemlendi. Bu tez çalışması
nanopartiküllerin de yer aldığı kullanımı giderek yaygınlaşmakta olan ve
ekosistemin kirletici yükünü artırma potensiyeline sahip kimyasalların
fitoplankton üzerine olan etkilerini konu eden ilk çalışmalardan biridir. Bu
nedenle kişisel bakım ürünlerinin fitoplankton üzerindeki inhibisyon
mekanizmalarını irdeleyen daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardir. Elde edilen
verilerin, deniz kirliliğinin önlenmesi ve atık suları sucul ekosistemlere ve
özellikle denize deşarj eden ileri atıksu arıtma tesislerinin iyileştirilmesi
amacıyla kullanılabileceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Fitoplankton,
Isochrysis galbana, Kişisel Bakım Ürünleri, Nanopartiküller, Tetraselmis
sp.