Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Kocaeli Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ezgi Özdemir
Danışman: Funda Dağ
Özet:
Yök Tez No: 873087
Toplumu şekillendirecek olan bireyleri yetiştirme noktasında önemli bir
konuma sahip olan öğretmenlerin öğretim süreçlerinin niteliğini
arttırmak ve zamanın şartlarına uyumlu hale getirmek için teknolojiden
çeşitli biçimlerde faydalanması önemli bir gereksinimdir. Ancak,
teknoloji ve öğretim uygulamalarının dinamik bir şekilde etkileşimiyle
etkili ve verimli öğretim sağlanabilmektedir. Öğretmenler pedagoji, alan
ve bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) bilgilerine sahip olsalar da
bunu öğrenme ortamına entegre edemedikleri sürece eğitimin niteliği
açısından bir yararı olmamaktadır. Bu doğrultuda, öğretmenlerin zamanın
teknolojilerini bilmesi kadar, öğretim alanlarına özgü teknolojileri
bilmeleri, çeşitli öğretim teknolojilerini öğrencilerin öğrenmesini
geliştirmek amacıyla işe koşmaları gerekmektedir. Teknolojik Pedagojik
Alan Bilgisi (TPAB), öğretmenlere teknolojiyi, pedagoji ve alan
bilgisini nasıl entegre ederek derslerini etkili ve verimli hale
getirebilecekleri konusunda kavramsal çerçeve sunar.
Öğretmenlerin TPAB temelinde dersler tasarlayarak, öğretim süreçlerinin
niteliğini arttırma çabalarıyla birlikte, bu yönde meslektaşlarıyla
işbirliği yapması ve deneyimlerini paylaşması mesleki gelişimlerine de
katkı sağlamaktadır. Bu sebeple günümüzde öğretmenlerin, hayat boyu
öğrenenler olarak, mesleki gelişimlerinin sürekliliğinin sağlanması önem
arz etmektedir. Nitekim öğretmenler, kendilerine bir mesleki gelişim
faaliyeti sunulmasını beklemek yerine, çeşitli biçimlerde teknolojinin
sağladığı imkanlardan mesleki gelişimlerine yönelik yararlanmaktadır.
Öğretmenlerin TPAB gelişimleri amacıyla, öğretim sürecini düşünmeye ve
geliştirmeye yönelik, çevrimiçi öğrenme toplulukları yapıcı bir ortam
sağlamakta ve öğretmenler mesleki gelişimlerine dair çevrimiçi öğrenme
topluluklarıyla işbirlikçi öğrenme fırsatı bulabilmektedirler. Bu
doğrultuda öğretim sürecini daha etkili ve verimli hale getirme amacıyla
meslektaşlarıyla etkileşimde bulunabilecekleri çevrimiçi topluluklar
oluşturmak ve bu topluluklara katılım sergilemek öğretmenlerin mesleki
gelişim amacıyla yürüttükleri informal öğrenme faaliyetlerden biridir.
Bu araştırmanın amacı; sınıf öğretmenlerinin mesleki gelişim bağlamında
informal çevrimiçi öğrenme topluluklarındaki öğrenme deneyimlerinin
Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi (TPAB)'ne nasıl yansıdığının
incelenmesidir. Bu araştırmada nitel bir araştırma yöntemi olan
olgubilim (fenomenoloji) kullanılmıştır. Telegram'daki çevrimiçi
topluluklara katılan 26 sınıf öğretmenine kartopu örneklemeyle
ulaşılmış, yarı yapılandırılmış görüşmelerle elde edilen verilere içerik
analizi uygulanmıştır. Veri toplama aracı olarak "Gönüllü Katılımcı
Bilgi Formu", "Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu", "Çevrimiçi Öğrenme
Topluluğu Anketi" ve "Grafik TPAB Değerlendirme Aracı (GATI)"
kullanılmıştır. Elde edilen veriler analiz edilirken MAXQDA programından
yararlanılmış, tümevarımcı kodlama süreci yürütülmüştür. Uzmanların
dönütleri sonrası gerekli düzenlemeler yapılarak veri analiz süreci
tamamlanmıştır.
Bulgular; öğretmenler, informal çevrimiçi topluluklarda aktif olmayı çok
tercih etmemekle beraber; hızlı ve kolay erişim, ihtiyaca yönelik
olması, serbest bir ortam sunması, farklı kaynaklara/fikirlere ulaşma ve
eğitsel amaçlı kolaylık sağlayan özelliklerini çevrimiçi toplulukların
öne çıkan güçlü yönleri olarak görmektedirler. Öğretmenler arasında
çevrimiçi toplulukların çok yaygın olmaması, içeriğinin zengin olmaması
ve gereksiz paylaşımları/içerikleri barındırmasını öne çıkan zayıf
yönleri olarak belirtmişlerdir. Öğretmenlerin büyük bir çoğunluğu
çevrimiçi toplulukları mesleki gelişimleri için etkili bir kaynak olarak
görmekte, destekleyici rolünün daha ağır bastığını düşünmektedirler.
Ayrıca sınıf öğretmenleri genel olarak "TPAB" düzeylerini yüksek
bulmakta, ancak yedi TPAB boyutu arasında en çok "teknolojik bilgi"
boyutunda yetersiz, "alan bilgisi" ve "pedagojik alan bilgisi"
boyutlarında ise daha yeterli olduklarını düşünmektedirler. Mesleki
gelişim ihtiyaçlarının en çok "teknolojik bilgi" ve "pedagojik bilgi"
boyutunda olduğu; informal çevrimiçi topluluklardan ise en fazla
"pedagojik alan bilgisi" boyutunda faydalandıkları tespit edilmiştir.
Sonuç olarak sınıf öğretmenlerinin informal çevrimiçi toplulukları
önemli bir mesleki gelişim kaynağı olarak gördüğü, ancak bu
topluluklardan zayıf yönlerinden ziyade güçlü yanlarını daha da
güçlendirmek için faydalandığı söylenebilir. Araştırma sonuçları
doğrultusunda geleceğe yönelik araştırmacılara ve uygulayıcılara
öneriler sunulmuştur.