Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: OLGUN TURAN
Danışman: Osman Nejat Akfırat
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Bu araştırmanın
amacı, araştırmacı tarafından geliştirilen Bilişsel Duygu Düzenleme
Stratejileri Farkındalık Programının, orta çocukluk dönemindeki bireylerin
kullandıkları bilişsel duygu düzenleme stratejilerine olan etkisini
incelemektir. Bu amaç bağlamında öncelikle araştırmada kullanmak maksadıyla
Garnefski ve diğerleri (2007) tarafından geliştirilen ve orijinal adı
“Cognitive Emotion Regulation Questionnaire-k (CERQ-k)” olan, Çocuklar İçin
Bilişsel Duygu Düzenleme Stratejileri Ölçeği Türkçeye uyarlanmış ve Türkçe
formunun 9-12 yaş arası çocuklarda geçerlik ve güvenirlik çalışmaları
yapılmıştır. Araştırmada tarama modeli ve deneysel model kullanılmıştır.
Araştırmanın ölçek uyarlama aşaması, 2018-2019 eğitim öğretim yılında
İstanbul’da bir ortaokulda eğitimine devam eden ve yaşları 9 ila 12 arasında
değişen 657 öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Araştırmanın deneysel çalışması ise
2018-2019 eğitim öğretim yılında aynı okulda eğitimine devam eden, 10 deney ve
10 kontrol grubunda yer alan ve yaşları 10 ila 12 arasında değişen toplam 20
öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Araştırmada veri toplamak amacıyla Kişisel
Bilgi Formu ve Çocuklar İçin Bilişsel Duygu Düzenleme Stratejileri Ölçeği
kullanılmıştır. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik düzeyini belirlemek için Doğrulayıcı
Faktör Analizi yapılmış; alt boyutlara ait Cronbach Alpha ve madde toplam
korelasyon değerleri hesaplanmış; test-tekrar test güvenirliğini hesaplamak
için Spearman RHO Analizi yapılmıştır. Çocuklar
İçin Bilişsel Duygu Düzenleme Stratejileri Ölçeğinin 9 boyutlu ve 36 maddeden
oluşan orijinal yapısının 9-12 yaş aralığındaki çocuklarda geçerli ve güvenilir
olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın deneysel çalışma aşamasında ise 7
oturumdan oluşan ve oturum süreleri 60 ila 85 dakika arasında değişen farkındalık
programı deney grubuna haftada bir oturum olacak şekilde uygulanmıştır. Veriler
Mann-Whitney U Testi, Friedman Testi ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi ile
incelenmiştir. Elde edilen bulgulardan hareketle, uygulanan farkındalık
programının deney grubunun kendini suçlama bilişsel duygu düzenleme
stratejisini kullanımında kalıcı azalmaya yol açtığı, felaketleştirme bilişsel
duygu düzenleme stratejisinin kullanımında azalmaya yol açtığı ancak izleme
testinde anlamlılık sınırında kaldığı, kabul etme, ruminasyon ve başkalarını
suçlama bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin kullanımına herhangi bir
etkisinin olmadığı, pozitif tekrar odaklanma bilişsel duygu düzenleme
stratejisinin kullanımında artışa yol açtığı ancak kalıcı olmadığı, plana
tekrar odaklanma, pozitif yeniden gözden geçirme ve bakış açısına yerleştirme
bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin kullanımında kalıcı bir artışa yol
açtığı sonucuna ulaşılmıştır. Bulgular alanyazın ışığında tartışılmış ve
birtakım önerilerde bulunulmuştur.