Gemlik körfezi kıyı balıkçılarının sosyo-ekonomik yapısı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Su Ürünleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HAKKI SERCAN İBİŞ

Danışman: Arzu Morkoyunlu

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu araştırma Marmara Denizi’nin güneydoğu kıyı şeridinde yer alan Bursa İline bağlı Gemlik ilçesinde yürütülmüştür. Araştırmada, Gemlik Körfezinde faaliyet gösteren küçük ölçekli balıkçıların, sosyo-ekonomik yapısının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bununla birlikte, diğer kıyı il ve ilçeler ile karşılaştırma yapılarak balıkçılığın sosyo-ekonomik yapısındaki alansal farklılıkların belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, bölgede faaliyet gösteren ve tekne boyu 12 metre altında olan 109 balıkçıya 35 sorudan oluşan anket, yüz yüze görüşme yöntemi ile uygulanmıştır. Anket çalışması Kocaeli Üniversitesi, Fen ve Mühendislik Bilimleri Etik Kurulunun 16/05/2024 tarihli ve E-20189260-100-593073 sayılı etik kurul izni kapsamında 2024 yılı Mayıs ve Eylül ayları arasında yürütülmüştür. Anket sonucunda elde edilen veriler, Microsoft Word ve Excel programları ile değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda; balıkçıların yaşlarının 24-76 arasında değiştiği ve ortalama yaşlarının 50,27 olduğu tespit edilmiştir. Balıkçıların %45,87’si ilkokul mezunu, %86,24’ü evli, ortalama 2 adet çocuğa sahip olduğu ve ortalama hanelerinde 4 bireyin ikamet ettiği tespit edilmiştir. Yine balıkçıların %65,14’ünün kendi evinde ikamet ettiği, %90,83’ünün bir sosyal güvenceye sahip olduğu, %28’inin yalnızca balıkçılık yaparak geçimini sağladığı ve %74,31’inin en az 20 yıllık tecrübeye sahip olduğu ve %53,21’inin baba mesleği olması nedeniyle balıkçılığa başladığı saptanmıştır. Gemlik Körfezindeki tekne boylarının 4,7-12 m arasında değiştiği ve teknelerin ortalama uzunluklarının 7,97 m olduğu tespit edilmiştir. Araştırma kapsamındaki bütün teknelerin motorlu olduğu ve tekne motorlarının 7-358 HP arasında güce sahip olduğu, ortalama ise 80,1 HP güce sahip olduğu belirlenmiştir. Gemlik’te faaliyet gösteren 108 kıyı balıkçısının uzatma ağları (sade, fanyalı, voli) ile algarna kullandığı görülmüştür. Ankete katılım sağlayan 109 balıkçı tarafından 2023 yılı av sezonunda toplam 1.022.228 kg su ürünleri avcılığı yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Balıkçı, Gemlik Körfezi, Sosyo-Ekonomik Yapı, Tayfa.