Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Kocaeli Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SERDAR AKSAN
Danışman: Halim Aytekin Ergül
Özet:
Hızla artan sanayileşme ve fosil yakıt kullanımı nedeni ile atmosferde bulunan CO2 miktarı her geçen gün artmaktadır. Sera gazlarının en önemlisi olan CO2 küresel ölçekte birçok soruna yol açmaktadır. Bunlardan en çok bilineni küresel ısınma iken denizel ortamı tehdit eden bir diğer problem ise okyanus asitlenmesidir. Artan karbondioksitin bir bölümü okyanus ve denizlerde çözünerek suyun kimyasını değiştirmekte ve okyanus asitlenmesinin ortaya çıkmasına neden olmaktadır.. Bu durumun deniz canlıları üzerine etkisi dünya çapında ilgi çeken bir konudur. Dünya denizlerinin geleceğinde küresel ısınma ve okyanus asitlenmesinin yol açacağı birçok değişim ile karşılaşmak kaçınılmaz görünmektedir. Bu değişimler sadece deniz canlılarını değil, doğrudan ve dolaylı olarak karasal canlıları ve elbette insanların sosyal, ekolojik ve ekonomik durumlarını da etkileyecektir.
Dünyanın birçok denizine yayılma başarısı göstermiş, başta uzak doğu olmak üzere besin olarak tüketilen ve Türkiye için önemli bir ihracat ürünü olan Rapana venosa örnek tür olarak belirlenmiştir. Rapana venosa sadece Türkiye için değil, Karadeniz'e kıyısı olan tüm ülkeler için önemli bir gelir kaynağıdır. Rapana venosa’nın hayat ekonomik öneminin yanı sıra istilacı bir tür olmasından kaynaklanan ekolojik önemi de büyüktür.
Laboratuvar ortamında kurulan mezokozm düzeneğinde 8,1 (kontrol), 7,8 ve 7,5 pH değerlerine ve 2 farklı sıcaklık değerine sahip koşullar oluşturuldu ve bu koşulların Rapana venosa' nın üzerindeki etkisi araştırıldı. Morfolojik büyüme oranları, metabolizma hızı, beslenme davranışları ve gonadosomatik indeks incelemesi 24 ay içerisinde gerçekleştirildi.
Elde edilen veriler düşük pH koşullarının büyüme hızına negatif etkisi olduğunu gösterirken, sıcaklık artışının etkisi görülmedi. Metabolizma hızı ve gonadosomatik indeks iklim değişikliği koşullarından etkilenmezken, besin bulma süresinin düşük pH değerlerinde arttığı belirlendi. Çalışma süresince üç farklı tipte büyüme anomalisine neden olan iklim değişimine karşı Rapana venosa' nın adaptasyon yöntemleri kullandığı belirlendi
Büyüme anomalileri, beslenme davranışlarında değişim olmasına karşın, Rapana venosa’ nın diğer yumuşakça türleri üzerine yapılan çalışmalara kıyas ile okyanus asitlenmesine kısmen dayanıklı olduğu görülmüştür.