Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Kocaeli Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Muhammet Fettah Kocaboğa
Danışman: Hüseyin Okur
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Bazı
insanlar ve kitaplar yaşadıkları ve yazıldıkları tarihî zaman sebebiyle kritik
bir öneme sahiptir. Hiç şüphesiz Ebüʼr-Recâ Necmüddîn ez-Zâhidî ve
Kunyetüʼl-Münye eseri de bunlar arasında yer almaktadır. Moğolların İslam
topraklarına düzenledikleri saldırılar sebebiyle birçok alim şehit edilmiş ve
birçok eser kayıplara karışmıştır. Zâhidî kaybolmaya yüz tutmuş bir birikimi
kendinden sonraki nesillere aktaran bir köprü görevini başarıyla yerine
getirmiştir. Onun eserlerinde yaptığı atıflar sayesinde günümüze ulaşması pek
zor olacak birçok mesele kayıt altına alınmıştır. Hocasının Münyetüʼl-fukahâ
eserinden seçmeler yaparak oluşturduğu Kunye kitabının ülkemizde yüzlerce yazma
nüshasının bulunması, Zâhidîʼnin bu eserinin tarihte ve bölgemizde ne kadar yaygın
bir referans kaynağı olduğunu göstermesi için yeterli olduğu düşünülmektedir.
Böylesi bir eserin kütüphanelerin tozlu raflarının içinden çıkarıp okuyucuların
istifadesine sunmak için Kunyetüʼl-Münye kitabını tercih ettik. Eser bir yüksek
lisans tezinin sınırlarını aşacağı için eserin Büyû‘, Şüf‘a, Kısmet, İcârât ve
Edebü’l-Kâdî bölümlerinin edisyon kritiği ile yetinilmiştir. Zâhidîʼnin hayatı,
ilmi kişiliği, itikadî görüşü, alimlerin övgüleri, hocaları, öğrencileri ve
eserleri birinci bölümde detaylı bir şekilde ele alınmıştır. İkinci bölümde
Kunyetüʼl-Münye kitabının müellife aidiyeti tespit edilip eserin muhtevası,
Hidâye kitabı ile karşılaştırılmıştır.. Edisyon kritği yapılan yerler okunup
çıkarım yapılarak Zâhidîʼnin metodu okuyucuların dikkatine sunulmuştur.
Zâhidîʼnin kitapta kullandığı kaynaklar tespit edilip tanıtımları yapıldıktan
sonra Kunyeʼnin Hanefi mezhebi içindeki yeri, önemi ve kitabın gayr-ı muteber
eserlerden sayılmasıyla ilgili değerlendirme, İbn Âbidîn örnek alınarak
araştırılmıştır. Mezhep içinde Kunyeʼye yapılan atıflar belirtildikten sonra
eserin yazma nüshaları tespit edilip tahkikte kullanılacak nüshalar
belirlenmiştir. Tahkikte takip edilen yöntem ele alındıktan sonra üçüncü
bölümde kitabın ilgili yerlerinin Arapça kısmının edisyon kritiği yapılmıştır