Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Kocaeli Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BÜŞRA TARAZ
Danışman: Ahmet Alp Aker
Özet:
Gebe Kadınlarda Beslenme Okuryazarlığı ve Beslenme Alışkanlıklarının
Değerlendirilmesi
Amaç: Bu çalışmanın amacı gebe kadınların beslenme okuryazarlığı düzeyini ve beslenme
alışkanlıklarını belirlemektir.
Yöntem: Tanımlayıcı tipte planlanmış çalışmanın evreni 1 Ocak –13 Mart 2020 tarihleri
arasında Hendek Devlet Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Polikliniğine başvuran
gebelerden oluşmaktadır. Örnek seçilmemiştir. Çalışmaya katılmayı kabul eden 174 gebe
ile görüşme yapılmıştır. Araştırmacı tarafından oluşturulan anket formu ve Yetişkinlerde
Beslenme Okuryazarlığı Değerlendirme Aracı kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemiyle
veri toplanmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan gebelerin yaş ortalamaları 28,2, %50,6’sının eğitim düzeyi
lise ve üzerindedir ve beslenme okuryazarlığı puan ortalaması 24,83±4,30’dur. Gebelerin
%55,2’sinin beslenme okuryazarlığı düzeyi yeterli ve %44,8’inin sınırdadır. Katılımcıların
ölçeğin alt bölümlerinden aldıkları puanlar incelendiğinde ise genel beslenme bilgisinde
%54,6’sı, okuduğunu anlama ve yorumlamada %51,7’si ve besin gruplarında %93,7’si
yeterli düzeydedir. Porsiyon miktarlarında %49,4’ü ve sayısal okuryazarlık ve gıda etiketi
okuma bölümünde %66,1’i yetersiz düzeydedir. Yüksekokul ve üniversite mezunlarının
diğer öğrenim düzeyindekilere göre ve geliri asgari ücretin iki katı ve fazlası olanların
geliri asgari ücret ile daha azı olanlara göre beslenme okuryazarlığı puanı daha yüksektir
(p<0.05). Ev hanımlarının düzenli ücretli çalışanlar ve işsiz olanlara göre ve gebelik
süresince beslenme ile ilgili bilgi almayanların bilgi alanlara göre beslenme okuryazarlığı
puanı daha düşük bulunmuştur (p<0.05). Gebelik sayısı arttıkça beslenme okuryazarlığı
puanının azaldığı belirlenmiştir. Katılımcıların %34,5’i önerildiği gibi günlük 2000 ml ve
üzerinde su tüketmekte, çoğu günde 3 ana öğün (%60,9) ve 2 ara öğün (%58)
yapmaktadır. En fazla atlanan öğünler öğle yemeği ve ara öğünlerdir.
Sonuç: Katılımcıların yarısından fazlasının beslenme okuryazarlığı düzeyi yeterli olup
öğrenim düzeyi ve gelirin artışı, ev hanımlarına göre çalışma durumu ve gebelikte
beslenme ile ilgili bilgi almak beslenme okuryazarlığını arttırmaktadır. Beslenme
okuryazarlığının yaş, gebelik öncesi BKİ ve hastalık durumu faktörlerinden etkilenmediği
tespit edilmiştir. Bu konuda yeterli çalışma bulunmadığından sağlıklı beslenme
alışkanlıkları edinilmesini teşvik etmek üzere beslenme okuryazarlığı ve ilişkili faktörlerin incelenebilmesi için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Beslenme okuryazarlığı
Anahtar kelimeler: gebelik, okuryazarlık, beslenme okuryazarlığı, gebelikte beslenme