GELENEKSEL KIRSAL KONUTLARIN EKOLOJİK AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİNE YÖNELİK BİR MODEL ÖNERİSİ: YALOVA ÖRNEĞİ


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Kocaeli Üniversitesi, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Mimarlık, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ŞAHİN DURAK

Danışman: Sonay Ayyıldız

Özet:

Günümüzde artan nüfusla beraber teknoloji ve sanayide yaşanan gelişmeler; doğal kaynakların sürdürülebilirliğini tehlikeye atmış, insan ve çevre sağlığını etkileyen sorunları beraberinde getirmiştir. Yapım, kullanım ve yıkım aşamaları boyunca enerji ve kaynak tüketimine neden olan yapılar da, ekolojik değerlere zarar vermekte, atık üretimini arttırmakta ve sağlık ile konfor koşullarını olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle mimarlık alanında da çeşitli araştırmaların yapılarak, yapılaşmanın neden olduğu söz konusu problemlerin çözümüne ilişkin tasarım kriterlerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Yaşanan problemlere bir çözüm önerisi olarak ekolojik mimarlık kavramı önem kazanmaktayken; geçmiş zamanlarda geleneksel yapım tekniğiyle inşa edilmiş yapı örnekleri incelendiğinde, çeşitli ekolojik uygulamaların olduğugörülmektedir. Dolayısıyla bu örneklerdeki ekolojik uygulamaların araştırılarak, günümüz yapılaşmasına ışık tutabilecek pratiklerin ortaya çıkarılması önem arz etmektedir. Bu bağlamda mevcut geleneksel kırsal konut örneklerinin ele alınarak ekolojik açıdan değerlendirilmelerine yönelik bir model önerisinin hazırlanması, çalışmanın temel amacını oluşturmuştur. Söz konusu amaca yönelik yeşil bina değerlendirme sistemleri ve literatürdeki ekolojik değerlendirme model örnekleri incelenerek; çalışmanın amacına ve kapsamına uygunlukları bakımından analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, önerilen model için performans kriterleri, puanlama sistemi, değerlendirme standartları ve modelin uygulanmasına yönelik tespit, değerlendirme ve sonuç araçları oluşturulmuştur. Oluşturulan model önerisinin test edilmesi için çalışma alanı olarak Yalova seçilmiştir. Model önerisi Yalova’nın üç farklı köyünden seçilen yedi konut örneği üzerinde test edilerek, hem uygulanabilirliğindeki aksaklıklar giderilmiş hem de nasıl kullanılacağı detaylı olarak açıklanmıştır. Çalışma sonunda Türkiye’nin beş farklı iklim bölgesinde de kullanılabilir, nesnel, uygulamaya yönelik ve kılavuz niteliğinde olan bir model elde edilmiştir. Elde edilen modelin kullanılmasıyla, mevcut geleneksel kırsal konutların ekolojik açıdan değerlendirilebilmesi mümkün hale getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Ekolojik Değerlendirme, Ekolojik Mimarlık, Geleneksel Kırsal Konut, Sürdürülebilirlik, Yalova.