Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Kocaeli Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2025
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Gamze Çetiner
Danışman: Rahime Aydın Er
Özet:
Amaç: Hemşirelerin psikolojik
iyi oluş düzeyleri, algıladıkları iş stresi ve psikososyal bakım yetkinlikleri hem
mesleki sürdürülebilirlikleri hem de bakım hizmetlerinin niteliği açısından
kritik öneme sahiptir. Bu değişkenler arasındaki etkileşimlerin bütüncül bir
yaklaşımla incelenmesi, hemşirelerin iyi oluşunu destekleyecek ve bakım
kalitesini artıracak stratejilerin geliştirilmesine katkı sağlayabilir. Bu
doğrultuda, bu çalışmanın amacı hemşirelerin psikolojik iyi oluş, iş stresi ve
psikososyal bakım yetkinlik düzeylerini değerlendirmek; bu değişkenler
arasındaki ilişkileri ortaya koymak ve kişisel ile mesleki özelliklerin söz
konusu değişkenler üzerindeki etkilerini incelemektir.
Yöntem: Bu analitik ve kesitsel tipteki çalışma, Kocaeli Şehir Hastanesi dahili ve cerrahi kliniklerde çalışan 188 hemşireyle yürütülmüştür. Veriler, Kişisel Bilgi Formu, Psikolojik İyi Oluş Ölçeği, Psikososyal Bakım Yetkinliği Öz Değerlendirme Ölçeği ve Hemşire Stres Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 21.0 yazılımı (IBM Inc., Armonk, NY, USA) kullanılarak bilgisayar ortamında analiz edilmiştir. Normal dağılımın değerlendirilmesinde kurtosis (basıklık) ve skewness (çarpıklık) değerleri kullanılmış, istatistiksel analizler bu dağılım özelliklerine göre belirlenmiştir. Verilerin tanımlayıcı istatistikleri hesaplanmış; gruplar arası farkların analizinde Student-t, One-Way ANOVA, Kruskal-Wallis H ve Mann-Whitney U testleri uygulanmıştır. Değişkenler arası ilişkilerin belirlenmesinde Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Gruplar arasındaki farkların daha detaylı incelenmesi amacıyla post hoc analizleri LSD testi ile gerçekleştirilmiştir. İleri düzey analizlerde Lineer Standart Çoklu Regresyon analizi ve yapısal eşitlik modellemesi uygulanmış, ayrıca kovaryans analizi ile bazı değişkenlerin etkileri değerlendirilmiştir. İstatistiksel anlamlılık seviyesi p<0,05 olarak kabul edilmiştir.
Bulgular: Katılımcıların
%91,5’i kadın, %57,4’ü bekâr, %74,5’i çocuk sahibi değildir ve yaş ortalamaları
28,4±6,2’dir. Katılımcıların %56,9’u son bir yıl içerisinde mesleği bırakmayı
düşündüğünü belirtmiş, %30,9’u ise çalışma koşullarını olumsuz
değerlendirmiştir. Hemşirelerin psikolojik iyi oluş düzeylerinin yüksek,
psikososyal bakım yetkinliklerinin orta düzeyde ve iş stres düzeylerinin
ortalamanın altında olduğu belirlenmiştir. Psikolojik iyi oluş ile iş stresi arasında
ve iş stresi ile psikososyal bakım yetkinliği arasında anlamlı ilişki olmadığı saptanmıştır
(p>0,05). Buna karşın, psikolojik iyi oluş ile psikososyal bakım yetkinliği
arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0,01). Ayrıca, psikolojik
iyi oluşun psikososyal bakım verme yetkinlikleri üzerindeki doğrudan etkisi
anlamlı bulunmuş; ancak iş stresinin bu ilişkide aracılık rolü oynamadığı
görülmüştür (p=0.001).
Sonuç:
Bu çalışma, hemşirelerin psikolojik iyi oluş düzeylerinin psikososyal bakım
verme yetkinlikleri üzerinde anlamlı ve doğrudan bir etkisi olduğunu ortaya
koymuştur. Buna karşılık, iş stresi ile psikolojik iyi oluş arasındaki
ilişkinin, psikososyal bakım verme yetkinlikleri üzerinde aracı bir rolü
bulunmamıştır. Bu doğrultuda, hemşirelerin psikolojik iyi oluşlarını
güçlendirmeye yönelik bireysel düzeyde psikolojik sağlamlık ve farkındalık
temelli programların yaygınlaştırılması; ayrıca örgütsel düzeyde çalışma
ortamının iyileştirilmesine yönelik girişimlerin hayata geçirilmesi
önerilmektedir.
Anahtar kelimeler: hemşirelik, iş stresi, psikolojik iyi oluş, psikososyal bakım.