Son Dönem Osmanlı Âlimlerinden Abdullah Şevket’in Necâtü’l Mükellefin Adlı Eseri ve Hanefi İlmihal Geleneğindeki Yeri

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Kocaeli Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Gökçen Yaman

Danışman: Hüseyin Okur

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

İlmihaller temel inanç ve ibadet bilgileri başta olmak üzere ihtiyaca binaen ahlâk ve muamelat konularının da içerisinde yer aldığı, toplumda dini bilginin yayılması ve şekillenmesinde önemli etkileri olan kitaplardır. Yazıldıkları dönemin ilmi durumu ve toplumsal yapısı hakkında vermiş oldukları bilgiler, ilmihal türü eserleri ayrıcalıklı kılmaktadır. Bu çalışmada ilmihal kavramı, literatürdeki yeri, tarihi gelişimi, ilmihallerin birey ve toplumsal açıdan önemi üzerinde duruldu. Bu bağlamada Osmanlı döneminde büyük değişimlerin yaşandığı XIX. yüzyıl’a şahitlik etmiş Abdullah Şevket’in hayatı ve Hanefî mezhebi görüşleri esas alınarak Osmanlıca kaleme aldığı Necâtü’l-Mükellefîn ilmihalinin inceleme ve değerlendirmesi yapıldı. Ayrıca aynı dönemde halka yönelik olarak Osmanlıca yazılmış Nimet-i İslâm ve Dîni Mübîn-i İslâm ilmihalleri içerdiği konular bakımından mukayase edilerek bu dönemde yapılan ilmî çalışamlarla ilgili literatüre katkı sunmak hedeflendi.