Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: FATMA SOSLU
Danışman: Şenay Çetin Doğruparmak
Özet:
Bu çalışmada, yapılması planlanan Güney Marmara Otoyolu’ndaki araç trafiğinin Kocaeli ili hava kirliliğine etkisi değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında mevcut yollar ve yapılması planlanan Güney Marmara Otoyolu’nu kullanan/kullanacak araç sayılarına ve türlerine bağlı olarak emisyon envanteri çıkarılmıştır. Yollardan geçmesi tahmin edilen araç sayısına göre farklı ‘Senaryo’lar oluşturulmuştur. Senaryolar, mevcut 130-01 numaralı Gölcük-Altınova yolunu kullanan araçların %20, %30 ve %35’inin Güney Marmara Otoyolu’nu kullanacağı varsayımları üzerine kurulmuştur. Çalışma kapsamında değerlendirilen emisyonlar; kükürt dioksit (SO2), partikül madde (PM10), karbon monoksit (CO), karbon dioksit (CO2), azot oksit (NOX) ve metan dışı uçucu organik bileşikler (NMVOC) olup bu emisyonlara ilişkin envanterleme için, “EMEP/EEA Air Pollutant Emission Inventory Guidebook 2023” isimli veri tabanında yer alan emisyon faktörleri kullanılmıştır. Hesaplamalar Tier 1 yöntemine göre yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar EPA onaylı Hava kalitesi dağılım modeli olan AERMOD’a girilerek bölgeye ilişkin kirlilik dağılım haritaları oluşturulmuştur.
Envanter çalışması sonuçlarına göre, 2021 yılı için araç yoğunluğunun en fazla olduğu yollar TEM Otoyolunda; Gebze-Dilovası, D-100 + D-130 + D-605 devlet yollarında ise; Çayırova-Gebze ve Gölcük-Karamürsel yolu olarak belirlenmiştir. D-130 yolunda ise, İzmit (68763 taşıt/gün) ve Gölcük-Karamürsel (68498 taşıt/gün) yollarındaki trafik yoğunluğu D-130’daki diğer yollara göre daha fazladır. Mevcut durumda D-130 yolunda seyreden araçların ortalama %77’si otomobil, %9’u orta yüklü ticari taşıt, %1’i dizel otobüs, %5’i kamyon ve %7’si tırdır. Güney Marmara Otoyolunun yapılması ile birlikte D-130 yolunu kullanan araç sayılarının azalmasına bağlı olarak oluşturulan senaryolara göre emisyonların 1. Senaryo ile %24’ünün 2. Senaryo ile %41’inin ve 3. Senaryo ile %52’sinin güneye kayacağı tespit edilmiştir.
AERMOD modeli ile kirleticilerin dağılımlarının modellenmesi çalışmasına göre; taşıt kaynaklı NOX, PM10, NMVOC, CO, CO2 ve SO2 emisyonlarının 1saatlik max konsantrasyonları sırasıyla senaryo 3’de mevcut duruma göre; %28, %53, %49, %50, %49 ve %35 azalırken, yıllık max. konsantrasyonları ise; %-7, %53, %49, %49, %49, %34 oranında azalmıştır. Max. kirletici konsantrasyonunun görüldüğü alıcı noktaları İzmit Şehir Merkezi (746985.59; 4516448.29) ve Dilovası (712439.79; 4518354.94) olarak belirlenmiştir. Modelleme çalışması ile belirlenen max kirletici konsantrasyonları ulusal (HKKDY) ve uluslararası (WHO, EU) sınır değerler ile karşılaştırıldığında; NOX’in, NO2 için verilen sınır değerlerin üzerinde olduğu, PM10’un; her ne kadar HKDYY’de ve EU’daki yıllık sınır değeri karşılasa da WHO sınır değerini aştığı belirlenmiştir. Ancak senaryo durumlarında (senaryo 1, senaryo 2 ve senaryo 3) WHO sınır değeri sağlanmaktadır.