Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Kocaeli Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Cerrahi Tıp Bilimleri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: CENK ANIL OLŞEN
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Özgür Barış
Özet:
Senil Aortik Hasar ve Aterosklerozun Önlenmesinde Bempedoik Asitin Vasküloprotektif ve Kardiyoprotektif Etkilerinin Sıçanlarda İncelenmesi
Giriş ve Amaç: Yaşlanma, artan oksidatif stres ve inflamasyon yanıtı ile birlikte bozulan veya azalan antiinflamatuvar ve antioksidan savunma mekanizmalarıyla zamanla hücre ve
dokularda ortaya çıkan hasarın sonucu olarak fonksiyonlarda ilerleyici bir bozukluk şeklinde kendini göstermektedir. Oksidatif stres ve inflamasyon, birbirlerini tetikleyici yönde etkileyebileceğinden birbirleriyle yakından ilişkilidir. Özellikle kronik inflamasyon ve oksidatif stres, hipertansiyon ve ateroskleroz gibi yaşla birlikte artış görülen birçok kardiyovasküler hastalığın patofizyolojisinde önemli rol oynamaktadır. Yaşlanmaya bağlı olarak kardiyak yapılarda, ilerleyici fibrozis, kalsifikasyon, dejenerasyon ve miyosit kaybı ile birlikte vasküler sistemde, artan endotel disfonksiyonu, endotel kaynaklı nitrik oksit üretiminde bozulma, vazokonstriksiyon ve inflamatuvar yolların aktivasyonu sonrası aterosklerotik plak oluşumu görülmektedir. Birçok çalışma, aynı statin grubu ilaçlar vemetformin gibi, aterogenez ile ilgili yolaklar, inflamasyonu ve oksidatif yanıtı baskılayan mekanizmalar üzerine yapılarak yaşlılığa bağlı gelişen kardiyovasküler hastalıkların önlenmesini hedeflemektedir. Özellikle statin grubu ilaçların yapılan çalışmalarda, kolesterol düzeyini düşürmenin yanında inflamasyonu ve oksidatif stresi azaltabilme, endotel fonksiyonunu iyileştirebilme ve atrial fibrilasyonu önleme gibi etkileri keşfedilmiştir. Non-statin grubu olan ve hiperkolesterolemide LDL düzeyini tek başına düşürmede etkili bir ilaç olarak kullanılmaya yeni başlanan bempedoik asitin de, kolesterol biyosentezi yolağına olan etkisinin yanında birçok kardiyak ve vasküler sistem üzerine koruyucu etkiler barındırdığını düşünmekteyiz ki literatürde bu antiinflamatuvar, antioksidan ve antiaterosklerotik etkileri üzerine ayrıntılı çalışmalar bulunmamaktadır. Bu çalışma ile senil aortik hasar ve aterosklerozun önlenmesinde, bempedoik asitin vasküloprotektif ve kardiyoprotektif etkileri incelenmiştir.
Gereç ve Yöntem: 12 aylık doğal yaşlanmış bir sıçan modeli oluşturuldu. 40 adet Wistar albino erkek sıçan, <6 aylık 20 adet genç, >12 aylık 20 adet yaşlı olmak üzere 4 eşit gruba ayrıldı. Deney gruplarına günlük 30 mg/kg oral yolla bempedoik asit 4 hafta boyunca kronik olarak verildi. Oksidatif ve antioksidatif belirteçler, inflamatuvar ve antiinflamatuvar sitokinler gen ekspresyonu, ELİZA analizi ve histolojik doku analiziyle çok parametreli ve karşılaştırmalı olarak incelendi.
Bulgular: Aort dokularında IL-1β ve IL-10 değerleri, bempedoik asit alan yaşlı grupta
antiinflamatuvar yönde düzelmiş; kalp dokularında ise CASP3 düzeyleri bempedoik asit alan yaşlı grupta ve Nrf2 seviyeleri hem bempedoik asit alan genç grupta hem de bempedoik asit alan yaşlı grupta antiinflamatuvar ve antioksidan yönde düzelmiş bulundu. Ayrıca kalpten alınan serum örneklerinin ELİZA analizinde IL-1β düzeylerinin, bempedoik asit alan hem genç hem de yaşlı gruptaki sıçanlarda antiinflamatuvar yönde düzeldiği tespit
edildi. Bempedoik asitle tedavi edilen yaşlı grupta aort histomorfolojisinin, genç kontrol grupları ile karşılaştırılabilir düzeyde iyileştiği gözlenmiştir. Aynı zamanda tedavi uygulanan genç ve yaşlı sıçanlarda kalp dokularında sağlıklı genç kontrole yakın morfoloji görülmüştür.
Sonuç: Bempedoik asitin yaşlı hayvanlarda vasküloprotektif ve kardiyoprotektif etkileri,
ELİZA analizi, gen ekspresyonu analizi ve histomorfolojik doğrulama ile niceliksel ve
niteliksel olarak gösterilmiştir. Yaşlılığa bağlı kardiyovasküler sistem değişikliklerinde,
aort ve kalp dokularının analizleri neticesinde bempedoik asitin antiinflamatuvar,
antioksidan ve sitoprotektif özellikleri gösterilmiş olup yaşlılığa bağlı ateroskleroz ve
kardiyovasküler patolojilere karşı bempedoik asit koruyucu etkilere sahiptir.
Anahtar Kelimeler: Oksidatif stres, inflamasyon, ateroskleroz, bempedoik asit, yaşlılık