Akademik Veri Yönetim Sistemi
Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, cilt.25, sa.2, ss.979-1010, 2023 (Hakemli Dergi)
Rabia Sağlam’ın Hınç Adaleti ve Affetme başlıklı kitabında geliştirdiği hınç adaleti kuramı, hukuk düzeninin yozlaştığı ve adaleti gerçekleştirme işlevini kaybettiği bir toplumda, hınçlı mağdurların faillerden haklarını kendi elleriyle alabileceklerini öngörmektedir. Yazara göre hınç öznesinin intikamının meşruiyeti, mağdurun sosyoekonomik eşitsizliğin dezavantajlı tarafında bulunmasına ve adaletin güçlü failler tarafından yolundan saptırılması şartına bağlıdır. Sosyoekonomik açıdan avantajlı faillerin işlediği suçlar veya verdiği zararlar, şayet hukuk failleri koruyor ya da bu failler güçleri sayesinde hukukun yargısından kaçabiliyorsa, hınç adaletinin konusunu oluşturur. Sağlam’a göre, bu koşullar gerçekleştiğinde, hakkı verilmeyen hınçlı mağdurların haklarını kendilerinin alması hem ahlâken hem hukuken meşru kabul edilmelidir. Bu çalışmada kurama yönelik iki eleştiri sunuluyor. İlk eleştiride, hınç adaletinin hınç psikolojisinden bir adalet düşüncesine ulaşırken ortaya çıkabilecek felsefi zorlukları yeterince irdelemediği iddia ediliyor. Bu çerçevede hınçla dolu mağdurun her türlü intikam ediminin meşru olup olmadığı, hınç adaletinin şiddetinin bir sınırının bulunup bulunmadığı gibi sorular gündeme getiriliyor. İkinci eleştiride ise, sosyoekonomik eşitsizlik ve hukuki yozlaşma koşullarının hukuk dışı tekil bir şiddet ediminin ahlâki ve hukuki meşruiyeti için yeterli veya uygun olmadığı; gölgede kalan bazı hususlarının aydınlatılması ve tartışmanın bu doğrultuda genişletilmesi gerektiği öne sürülüyor.
The theory of justice of ressentiment developed by Rabia Sağlam in her book titled Justice of Ressentiment and Forgiveness argues that in a society where the legal order has become corrupt and has lost its function of securing justice, resentful victims can take their rights from the perpetrators with their own hands. According to the author, the legitimacy of the revenge of the ressentiment subject depends on the condition that the victimized person is on the disadvantaged side of socioeconomic inequality and that justice is perverted by powerful perpetrators. Crimes committed or harms caused by socioeconomically advantaged perpetrators are the subject of justice of ressentiment if the law protects the perpetrators or if these perpetrators can escape its judgment by manipulating the law through their power. According to Sağlam, when these conditions are met, it should be considered both morally and legally legitimate for resentful victims to take their rights into their own hands. This paper offers two critiques. The first criticism claims that the justice of ressentiment does not sufficiently address the philosophical difficulties that may arise when arriving at an idea of justice from the psychology of ressentiment.. In this framework, questions such as whether all acts of revenge by the resentful victim are legitimate and whether there is a limit to the violence of justice of ressentiment are raised. The second critique argues that the conditions of socioeconomic inequality and legal corruption are not sufficient or appropriate for the moral and legal legitimacy of a singular act of extra-legal violence, and that some of its shadowy aspects should be illuminated and the debate expanded accordingly.