Akademik Veri Yönetim Sistemi
15. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi (TESKON 2023), İzmir, Türkiye, 26 - 29 Nisan 2023, cilt.1, sa.1, ss.116-123
Partikül madde (PM)’ler sebep olduğu sağlık
riskleri ve taşıdıkları kanserojenik kirleticiler sebebi ile önemli iç ortam
hava kirleticileri arasında yer almaktadır. Bu sebeple insanların çalıştıkları,
yaşadıkları, vakit geçirdikleri iç ortamların seviyelerinin değerlendirilmesi
oldukça önemlidir. Özellikle hassas alt gruplar tarafından ziyaret edilen
camilerde iç hava kalitesi dikkat edilmesi gereken bir husustur. Duvardan duvara
halı kaplı olması, özellikle Covid-19 pandemi sürecinde havalandırma için
camların uzun süre açık tutulması, ziyaret sıklığı ve özel dini günlerde
ziyaretçi sayısının fazlalığı camilerin iç ortam havasında partikül madde (PM)
miktarlarını arttırabilmektedir. Bu çalışmada camilere en yüksek katılımın
olduğu ramazan ayı boyunca toplam 18 camide iç ortam solunabilir boyutta
partikül madde (inhalable, D<80-100 μm) (PM80-100) ve alveollere
ulaşan partikül maddelerin (respirabirable, D<4 μm) (PM4) gravimetrik yöntemle ölçümleri yapılmıştır.
İç ortam ölçümü yapıldığı gün, dış ortamın iç ortam etkisini değerlendirebilmek
için PM4 ölçümü dış ortamda paralel olarak gerçekleştirilmiştir.
Hava örnekleri SKC pompa ile teflon filtre üzerine toplanmış ve camilerin günlük
ortalama konsantrasyonlarını ölçebilmek için sabah namazı başlatılmış ve yatsı
namaz sonunda bitirilmiştir. Örnekleme yapıldığı günler cemaat sayıları kayıt
edilmiştir. Cami iç ortam ortalama PM80-100 ve PM4
konsantrasyonları sırasıyla 159,3 μg/m3 ve 30,21 μg/m3
olarak hesaplanmışken dış ortam PM4 konsantrasyonu 36,02 μg/m3
bulunmuştur. Cami iç ortam/dış ortam (I/D) değerlerinin 0.19 ila 9,78 arasında
değişmiştir. PM4 konsantrasyonu en yüksek tarihi binada halıları
nispeten eski camide ölçülmüşken en yüksek PM80-100 konsantrasyonu
trafiğin yoğun olduğu kent merkezinde bulunan
camide tespit edilmiştir. Ayrıca Yenimahalle Cami (9,78) hariç diğer camilerde
I/D oranları kıyaslanabilir seviyede olması camilerin dış ortam kirliliğinden
etkilendiğini göstermektedir. Sınırlı sayıda örneklemeden elde edilen verilerin
değerlendirilmesi ile cami yapım yılı, halı kullanım yılı, caminin konumu gibi
birçok etkenin cami iç ortam PM kirliliğinin etkilediğini göstermektedir. Daha
somut çıktılar elde edilebilmesi için farklı özellikteki daha çok sayıda camide
ayrıntılı bir örnekleme programı ile çalışmaların yapılması önerilmektedir.