5TH İZMİR CONGRESS ON MEDICINE, NURSING, MIDWIFERY, AND HEALTH SCIENCES, İzmir, Türkiye, 18 - 20 Temmuz 2024, ss.301-310
Ciddi ruhsal hastalık (CRH) şizofreni ve bipolar gibi bozuklukları içeren, günlük aktiviteleri etkileyen veya sınırlayan, önemli işlevsel bozukluğa neden olan ruhsal, davranışsal ve duygusal bozukluklardır. CRH 'ın yaygın belirti ve semptomları arasında halüsinasyonlar, sanrılar, şiddetli depresif dönemler ve manik semptomlar bulunur . Son araştırmalar, ruhsal hastalığın önemli bir küresel sorun olduğunu, dünya çapında 45 milyondan fazla insanın bipolar bozukluktan ve dünya çapında yaklaşık 20 milyon insanın şizofreniden etkilendiğini bildirmiştir Tanı almış olmak, bireyleri ve aileleri etkilemektedir. Ülkemizde CRH tanılı bireyler, genel olarak aileleri ile yaşamaktadır. Bu nedenle hastalık sadece bireyler etkilememekte, aynı zamanda onlara bakım sağlayan aile üyeleri için de toplumsal, duygusal ve bakımla ilgili de sorunlar birleşerek ailelerin hayatına çok boyutlu etkiler getirmektedir. Aileler genellikle CRH tanısından sonra duygusal sıkıntılar yaşarlar ve bu da uzun vadeli sorunlara ve hastalarda kısmi iyileşmeye yol açmaktadır. Hastalık, hastanın yaşamını, içinde yaşadığı aileyi ve toplumu olumsuz etkilemektedir. Aileler, bakım sağlama sürecinde kendi refahlarını olumsuz etkileyen stres ve zorluklar yaşamakta, genellikle utanç, suçluluk, kendini suçlama, ekonomik duygusal ve psikolojik sıkıntılarla uğraşmak zorunda kalmaktadırlar. Bu zorluklar aile üyelerinin yaşadığı psikososyal sıkıntıları arttırmaktadır. Hastalar aile katılımına değer verirken, aile üyeleri kendilerini hazırlıksız hissederler ve destekleyici olmak için gerekli becerilerden yoksundurlar. Sağlık profesyonelleri ağırlıklı olarak hastalara odaklandığından, ailelerin karmaşık ihtiyaçlarını anlamakta başarısız olabilmektedriler. Aile tarafından algılanan destek ve toplum ruh sağlığı bakımının kalitesi, hastalar ve aile üyeleri arasında farklılık gösterebilir. Çalışmalarda ailelerin çoğunun ekip üyeleriyle etkileşimlerinin ve hastalık bilgilerinin yeterli olmadığı, hastalıkla nasıl başa çıkılacağını bilemedikleri, hastalarına karşı aşırı eleştirel ve koruyucu olabildikleri bildirilmiştir. Bakım veren ailelerin aile içi iletişimlerinin, sosyal ilişkilerinin ve ekonomik olarak etkilendiği bildirilmektedir. Aile bireylerinin bilgiye ve bakımda desteğe gereksinim duydukları belirlenmiştir. Yaşanan zorlukların belirlenmesi ve desteklenmesi ile CRH tanılı bireylerin tedavi ve bakımında da iyileşmeyde etkili olacaktır. Ruh sağlığı ve psikiyatri hemşireleri bakım verenlerin ihtiyaçlarını anlamalı, kabul etmeli ve savunmalıdır. Bakım verici aile bireylerine, ruh sağlığı ve psikiyatri hemşirelerinin belirlenen gereksinimler ile ilgili grup eğitimleri planlaması ve destek vermesi gerektiği önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Ciddi ruhsal hastalık, aile, bakım vericiler, gereksinimle