33. Ulusal Gastroenteroloji Haftası, 22-27 Kasım 2016, Antalya, Türkiye. Kongre kitabı S-035.

Karaciğer Hücre Apopitozu Durdurulabilir mi? Hayvan Modelinde Ticagrelor Kullanımı ve Etkisi

Göktuğ Şirin (1), Melda Yardımoğlu Yılmaz (2), Yusufhan Yazır (2), Orhan Fındık (3), Mesut Sezikli(4), Sarpel Gürbüz (5), Ömer Şentürk (1), Sadettin Hülagü(1), Turgay İşbir (6)

1. Kocaeli Üniversitesi Gastroenteroloji B.D, Kocaeli

2. Kocaeli Üniversitesi Histoloji ve Embriyoloji B.D, Kocaeli

3. Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi  Kardiyovasküler Cerrahi Kliniği, Kocaeli

4. Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi Gastroenteroloji Kliniği, Kocaeli

5. Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi Anestezi ve Reanimasyon Kliniği, Kocaeli

6. Yeditepe Üniversitesi Multidisipliner Moleküler Tıp Bölümü, İstanbul

Amaç:

İskemi-reperfüzyon hasarı (I/R), birçok farklı cerrahi uygulama sonrasında gelişmekte, çoklu organ yetmezliği ve ölüm nedeni olabilmektedir. Biz çalışmamızda, deneysel olarak oluşturulmuş iskemi reperfüzyon hasarı modelinde, karaciğer hasarının önlenmesinde, trombosit agregasyon inhibitörü olan ticagrelor tedavisinin etkili olup olmadığını ve eğer etkili ise hangi dozun etkin olduğunu belirlemeyi amaçladık.

Materyal ve Metod: Bu çalışma Kocaeli Üniversitesi Hayvan Deneyleri Etik Kurulundan alınan onay sonrası, laboratuar hayvanları bakım ve kullanım kılavuzu kurallarına uygun olacak şekilde gerçekleştirildi. Ağırlıkları 350-400 gr arasında değişen, otuz beş adet Sprague-Dawley cinsi erkek rat, 5 gruba randomize edildi. Grup 1 deki hayvanlarda sadece laparatomi uygulandı. Sham grubu (Grup 1) dışındaki tüm gruplarda, aortanın infrarenal bölgesine 2 saat süreyle uygulanan atravmatik vasküler klempin, 4 saat süreyle açık tutulması suretiyle iskemi-reperfüzyon hasarı oluşturuldu. Grup 2-5 te, iskemik peryot öncesinde, gastrik gavaj ile deney hayvanlarına oral yoldan sırasıyla, 0.1 mg/kg salin, 7.5 mg/kg, 15 mg/kg ve 25 mg/kg ticagrelor verildi.  Hayvanların feda edilmesi sonrasında elde edilen karaciğer örnekleri, hem histopatolojik (HE boyama ve apopitozun tespit edilmesi için TUNEL metodu) hem de biyokimyasal (malondealdehid (MDA), glutatyon redüktaz (GR) ve glutatyon peroksidaz (GPx) ölçümleri için) olarak analiz edildi. MDA, GPx ve GR düzeyleri ELİZA yöntemiyle değerlendirildi. Karaciğer dokusundaki oksidan ve antioksidan madde düzeylerinin ölçümü ise Biotin Double Antibody Sandwich tekniği (Bioassay Technology Laboratory, Şanghay, Çin) kullanılarak yapıldı.

Bulgular:  Karaciğerdeki MDA ve GR seviyeleri, ticagreloru 7.5 mg/kg veya 15 mg/kg dozunda alan hayvanlar ile 25 mg/kg dozunda alan hayvanlar arasında belirgin farklılık göstermekte idi. Öte yandan Ticagrelorun 25 mg/kg dozunda alınması, indüklenmiş I/R hasar modelinde, normal karaciğer yapısı gözlenmesine neden oluyordu. TUNEL metodu ile tespit edilen karaciğerdeki apopitotik hücre sayısının, salin verilen hayvanlarda arttığı, 25 mg/kg dozunda Ticagrelor alan hayvanlarda ise azaldığı görüldü.

Sonuç: Ticagrelor, doza bağımlı olarak, iskemi reperfüzyon hasarı ve apopitozu  azaltır. Bu çalışmada I/R ile oluşturulmuş karaciğer hasarına karşı etkili doz, 25 mg/kg olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Ticagrelor, Apopitozis, İskemi reperfüzyon hasarı, Karaciğer hasarı