COVID-19 SÜRECİNİN SAPANCA GÖLÜ’NE AKAN DERELERİN TROFİK DURUMLARINA OLAN ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ


Creative Commons License

Morkoyunlu A., Öncü F.

SU ÜRÜNLERİ VE ZİRAAT ALANLARINDAKİ BİLİMSEL ÇALIŞMALAR, Prof. Dr. Berna KILINÇ,Prof. Dr. Yakut GEVREKÇİ,Prof. Dr. Çiğdem TAKMA, Editör, Holistence Publications, İstanbul, ss.37-54, 2024

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Mesleki Kitap
  • Basım Tarihi: 2024
  • Yayınevi: Holistence Publications
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Sayfa Sayıları: ss.37-54
  • Editörler: Prof. Dr. Berna KILINÇ,Prof. Dr. Yakut GEVREKÇİ,Prof. Dr. Çiğdem TAKMA, Editör
  • Kocaeli Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Covid-19 pandemisi ile dünya genelinde ve Türkiye’de bir çok önlemler alınmıştır.

Çalışmada Covid-19 pandemisinin, Sapanca Gölü’nü besleyen derelerin

bentik diyatome florası üzerine olan etkileri araştırılmıştır. Bu kapsamda, Gölü’nü

besleyen Maden Deresi, Eşme Deresi, Aygır Deresi, Kasabasın Deresi ve

Yanık Derelerinden Ocak 2021 - Ekim 2021 tarihleri arasında örneklemeler

mevsimsel olarak yapılmıştır. A total of 74 diatom taxa were identified in eight

creeks of the Lake Sapanca basin during the studied period. İstasyonlardaki

ölçüm ortalamalarına göre, su sıcaklığı: 15,5 0C; pH: 7,7; çözünmüş oksijen

değeri 8,6 mg/l; TDS (toplam çözünmüş katı madde miktarı): 565,7 mg/l;

amonyum azotu: 0,06 mg/l; ortofosfat: < 0,3 mg/l; nitrat azotu: 1,4 mg/l; nitrit

azotu: 0,02 mg/l; toplam fosfor: 0,7 mg/l olarak tespit edilmiştir. Yerüstü Su

Kalitesi Yönetmeliği’ne göre değerlendirildiğinde; amonyum azotu, nitrat azotu,

nitrit azotu ve ortofosfat değerlerinin su kalite sınıfının I (çok iyi) olduğu

tespit edilmiştir. Toplam fosfor değeri, Aygır, Kasabasın, Yanık derelerinde 0,3

mg/l, Maden Deresi’nde 0,64 mg/l ve Eşme Deresi’nde 0,89 mg/l ölçülmüştür.

Buna göre, tüm derelerde ölçülen değerler, yönetmelikte verilen > 0,2 mg/l değerinden

yüksek olduğundan su kalite sınıfı III (orta) olarak tespit edilmiştir.

Çalışmada; Yanık, Maden, Aygır ve Eşme derelerinde, Cymbella affinis en baskın

takson olarak tespit edilmiştir. Kasabasın Deresi’nde Ulnaria ulna en baskın

takson olduğu belirlenmiştir. Cocconeis pediculus, Cocconeis placentula, Encyonema

ventricosum, Gomphonella olivacea, Navicula angusta, Navicula radiosa

taksonlarının diğer taksonlara oranla daha fazla birey sayısı ve sıklığa sahip oldukları da tespit edilmiştir. Benzerlik analizi sonuçlarına göre; derelerdeki istasyonlarda

tespit edilen diyatomelerin benzerlik düzeylerinin birbirine yakın

olduğu görülmüştür. Derelerin düzenlilik indeksi 0,79 - 0,85 aralığında olup,

istasyonların düzenli dağılıma sahip olduğu tespit edilmiştir. Derelere ait diyatome

indeksleri değerlendirildiğinde; DESCY, IDAP, IPS, IDG, SLA indeksine göre

“İYİ”, CEE, TDI, SHE ve TIT indekslerine göre “ORTA” düzeyde oldukları tespit

edilmiştir. Değerlendirmede, derelerin trofik düzeyleri, su kalitesi parametreleri,

yayılış gösteren türler ve diyatome indekslerinin uyumluluk gösterdiği ve

orta-iyi su kalite sınıfında oldukları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Covid 19, Akarsu, Fitobentoz, Su Kalitesi, OMNİDİA

Many precautions have been taken worldwide and in Turkey due to the Covid-19 pandemic.


The study investigated the effects of the Covid-19 pandemic on the benthic diatom flora of the streams feeding Lake Sapanca. In this context, sampling was carried out seasonally between January 2021 and October 2021 from Maden Creek, Eşme Creek, Aygır Creek, Kasabasın Creek and Yanık Creeks feeding the Lake. A total of 74 diatom taxa were identified in eight


creeks of the Lake Sapanca basin during the studied period. According to the


measurement averages at the stations, water temperature: 15.5 0C; pH: 7.7; dissolved oxygen


value: 8.6 mg/l; TDS (total dissolved solids): 565.7 mg/l;


ammonium nitrogen: 0.06 mg/l; orthophosphate: < 0.3 mg/l; nitrate nitrogen: 1.4 mg/l; nitrite


nitrogen: 0.02 mg/l; total phosphorus: 0.7 mg/l. When evaluated according to the Surface Water


Quality Regulation; ammonium nitrogen, nitrate nitrogen,


nitrite nitrogen and orthophosphate values ​​were determined to be water quality class I (very good).


Total phosphorus value was measured as 0.3 mg/l in Aygır, Kasabasın, Yanık streams, 0.64 mg/l in Maden Stream and 0.89 mg/l in Eşme Stream.


Accordingly, since the values ​​measured in all streams were higher than the > 0.2 mg/l value given in the regulation, water quality class was determined as III (medium).


In the study; In Yanık, Maden, Aygır and Eşme streams, Cymbella affinis was determined as the most dominant


taxon. In Kasabasın Stream, Ulnaria ulna was determined as the most dominant


taxon. It was also determined that Cocconeis pediculus, Cocconeis placentula, Encyonema


ventricosum, Gomphonella olivacea, Navicula angusta, Navicula radiosa


taxons had higher individual numbers and frequencies compared to other taxa. According to the similarity analysis results;


it was observed that the similarity levels of diatoms detected at the stations in the streams were close to each


other. The regularity index of the streams was between 0.79 - 0.85,


and it was determined that the stations had a regular distribution. When the diatom


indexes of the streams were evaluated; According to DESCY, IDAP, IPS, IDG, SLA index,


“GOOD”, according to CEE, TDI, SHE and TIT indexes, they were determined to be at the “MEDIUM” level.


In the evaluation, it was determined that the trophic levels of the streams, water quality parameters,


spreading species and diatom indexes were compatible and


they were in the medium-good water quality class.


Keywords: Covid 19, Stream, Phytobenthos, Water Quality, OMNIDIA