Akademik Veri Yönetim Sistemi
7th Eurasian Congress on Emergency Medicine, Antalya, Türkiye, 25 Kasım 2021, ss.121
Tüm dünyayı etkisi altına alan ve
insan hayatını değiştiren Covid-19 pandemisi resusitasyon uygulamalarında da
bazı tereddütleri ve değişiklikleri ortaya çıkartmıştır. Bu konuda ortaya çıkan
değişiklik önerileri şu şeklide özetlenebilir.
Covid-19 tanısı alan kişilerde
kardiak arrest gerçekleşmesi veya kardiak arrest kurbanında Covid-19 şüphesinin
bulunması durumunda kardiyopulmoner resusitasyon (KPR) uygulamaları
Temel yaşam desteğinde (TYD) normalden
farklı olarak, solunum değerlendirilmesinde ağızın açılmaması ve yüzün hastanın
ağız ve burnuna yaklaştırılmaması önerilir. Kurtarıcıların göğüs kompresyonu ve
defibrilasyona başlamadan önce kurbanın ağız ve burnuna yüz maskesi veya havlu
yerleştirmesi virüs yayılım riskini düşürebilir. KPR sonrası kurtarıcılar en
kısa sürede ellerini su ve sabun ile yıkayıp, alkol bazlı dezenfektan ile
dezenfeksiyonu sağlamalıdır. Lokal sağlık otoritesinin talimatlarına göre temas
durumu değerlendirmesi ve tarama yapılmalıdır. TYD yapacak sağlık çalışanı
Covid-19 riskini değerlendirmeli ve risk mevcut ise havadan dağılmaya karşı üst
seviyede korunma sağlayan kişisel koruyucu ekipmanlarını (KKE) giyinmelidir. Eğitimli
kurtarıcılar da covid-19’a karşı uyarılmalıdır.
İleri kardiak yaşam desteği: TYD
uygulamasındaki önerilere ek olarak, hastane içi kardiak arrestlerde uygun KKE
sağlanmadan KPR’ye başlamaktan kaçınılmalıdır. İleri Covid-19 hastalık
durumunda (organ yetmezliği tablosu) resusitasyona başlanmamalıdır. KPR
başlanması halinde, odada bulunan kişi sayısı sınırlanmalıdır. Hasta ventile
edilirken viral filtreler kullanılmalıdır. Balon maske kullanım süresi
kısaltılmalıdır. İleri havayolu için aşina olunan yöntem tercih edilmelidir. Uzamış
KPR gereksinimi durumunda mekanik kompresyon cihazları tercih edilebilir. Self
kontaminasyonun önüne geçilmelidir.
KPR uygulamaları ve hastalık
geçişi
Özellikle
göğüs kompresyonu aerosolizasyon oluşturabilir. Göğüs kompresyonu yapılırken
hastanın havayolunun kapalı olması önerilmektedir. Defibrilasyonun
aerosolizasyon oluşturduğuna dair kanıt yoktur. Buna rağmen yapışkan pedler ile
defibrilasyonun yapılması, hasta ve sağlık çalışanı arasında doğrudan teması
azaltacaktır.
Kişisel koruyucu ekipmanlar
Aerosol oluşturucu işlemlerin
yapılacağı her durumda kişisel koruyucu ekipmanlar kullanımı önerilmektedir. Damlacık
temasına karşı minimum koruma: Eldiven, cerrahi maske, önlük ve göz/yüz
koruyucu. Havadan dağılmaya karşı yukarıdakilere ek olarak N99/FFP3 (mevcut
değilse N95/FFP2) maske kullanımı önerilir.