Mimarlık eğitimi; işlevsellik, estetik ve sürdürülebilirlik prensiplerinin bir araya gelerek tasarım ve teknik bilgilendirmelerin yapıldığı disiplinler arası bir eğitim modeline sahiptir. Mimarlık, pratikte olduğu gibi eğitiminde de güncel konuları takip etmeyi gerektirmektedir. Günümüzün güncel konularından olan sürdürülebilirlik, yeşil bina ve enerji verimliliği başlıkları eğitimde yer edinmektedir. Bu çalışmada sürdürülebilirliğin mimarlık lisans ve lisansüstü (yüksek lisans ve doktora) eğitimine entegre edilme düzeyini değerlendirmek, Türkiye'nin mevcut durumunu anlamak ve dünya örnekleriyle karşılaştırarak olası yenilikleri belirlemek amacıyla mimarlık programlarının ders içerikleri karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve derslerin işleyişine dair öneriler getirilmiştir. Yapılan değerlendirmeler üç aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada dersler, Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS) değeri, kredi değeri ve türü (seçmeli/zorunlu) açısından analiz edilmiş, ikinci aşamada ders içerikleri değerlendirilmiştir. Üçüncü aşamada ise Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization- UNESCO) ve Uluslararası Mimarlar Birliği (Union Internationale des Architectes - UIA) tarafından ortaya konulan Mimarlık Eğitim Şartı’ndaki (2023) sürdürülebilirlik ile ilgili kriterler çerçevesinde ders içerikleri karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiş ve öneriler getirilmiştir. Türkiye’de mimarlık eğitimi veren 61 devlet üniversitesi bulunmaktadır. Yapılan incelemelerin ardından lisans programlarında 50 üniversite sürdürülebilirlik temalı dersler vererek %81,96 orana sahip olduğu görülmektedir. Toplam 111 ders verilirken bunların 23 tanesi zorunlu, 88 tanesi seçmelidir. Türkiye’de 36 üniversitede mimarlık lisansüstü eğitimi verilmektedir. Bu üniversitelerden 27 üniversite sürdürülebilirlik temalı dersler vererek %75 orana sahip olduğu görülmektedir. Lisansüstü eğitimde toplam 68 ders verilirken bunların 3 tanesi zorunlu, 65 tanesi seçmelidir. Sonuçlara bakıldığında zorunlu ders oranının düşük olması öğrencilerin sürdürülebilirlik, yeşil bina ve enerji verimliliği konusunda bilgi sahibi olabilme ihtimalini azaltmaktadır. Sürdürülebilirlik bilincinin oluşturulmasında ilk adımın eğitim olduğu unutulmamalı ve tüm öğrencilerin bu bilinci kazanabilmesi için zorunlu derslerin oranı artırılmalıdır.
Architectural education has an interdisciplinary education model in which the principles of functionality, aesthetics and sustainability come together, and design and technical information are provided. Architecture requires following current issues in education as well as in practice. Sustainability, green building and energy efficiency, which are among today's current issues, have a place in education. In this study, in order to evaluate the level of integration of sustainability into undergraduate and postgraduate (master's and doctoral) architecture education, to understand the current situation in Türkiye and to identify possible innovations by comparing with world examples, the course contents of architecture programs were comparatively examined, and suggestions were made regarding the functioning of the courses. The evaluations consist of three stages. In the first stage, the courses were analyzed in terms of European Credit Transfer System (ECTS) value, credit value and type (elective/compulsory), and in the second stage, the course contents were evaluated. In the third stage, course contents were comparatively evaluated, and recommendations were made within the framework of the criteria related to sustainability in the Architectural Education Charter (2023) put forward by the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) and the International Union of Architects (Union Internationale des Architectes - UIA). There are 61 state universities in Türkiye that provide architecture education. After the examinations made, it is seen that 50 universities have a rate of 81.96% by giving sustainability-themed courses in undergraduate programs. While a total of 111 courses are given, 23 of them are compulsory and 88 of them are elective. Architecture graduate education is given in 36 universities in Türkiye. It is seen that 27 of these universities have a rate of 75% by offering sustainability-themed courses. While a total of 68 courses are given in graduate education, 3 of them are compulsory and 65 of them are elective. Considering the results, the low rate of compulsory courses reduces the possibility of students to have knowledge about sustainability, green building and energy efficiency. It should not be forgotten that the first step in creating sustainability awareness is education and the rate of compulsory courses should be increased so that all students can gain this awareness.
