6762 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu Uyarınca Tasarım Hukukunda Hoşgörü Süresinin Etkileri Hakkında Bir Değerlendirme


Creative Commons License

Demirel Özdemir D.

ASOS 10. ULUSLARARASI HUKUK SEMPOZYUMU, İzmir, Türkiye, 22 - 24 Mayıs 2024, ss.42-44

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İzmir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.42-44
  • Kocaeli Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

6762 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) m.57/2’de tasarımın yeniliğini etkilemeyenaçıklamalar bakımından öngörülen süre, öğretide hoşgörü süresi (grace period) olarak ifadeedilmektedir. Hoşgörü süresi, tasarım üzerinde hak sahibi olanların belli bir süreç içerisindekalan davranışlarının hoş görülmesini sağlayarak haklarının korumasına yardımcı olmakta;fakat bu sürenin aşılması halinde önemli hak kayıplarını beraberinde getirmektedir. SMKkapsamında tasarımların korunabilmesi için yenilik niteliğine haiz olması gerekmekte ve bununiçin tescil edilen tasarımın başvuru veya rüçhan tarihinden önce, dünyanın herhangi bir yerindekamuya sunulmamış olması gerekmektedir. Kamuya sunma halini düzenleyen SMK m.57hükmünün ikinci fıkrasına göre tescil edilmek istenen tasarımlar için on iki aylık bir hoşgörüsüresi öngörülmektedir. İlgili hüküm uyarınca tasarımcıya veya haleflerine, tescil başvuruyapılmadan on iki aylık bir süreç içerisinde tasarımın yeniliği etkilenmeksizin piyasadadenenmesi, bir nevi tasarımın fayda maliyet analizi yapılarak ekonomik anlamda piyasada testedilmesine imkan tanınmaktadır. SMK m.57/2 uyarınca koruma talep edilen tasarımın, başvurutarihinden veya rüçhan tarihinden önceki on iki ay içinde tasarımcı veya halefi ya da bu kişilerinizni ile üçüncü bir kişi tarafından veya tasarımcı ya da halefleri ile olan ilişkinin kötüyekullanımı sonucu kamuya sunulması hâlinde, bu açıklamanın tasarımın yeniliğini ve ayırt ediciniteliğini etkilemeyeceği düzenlenmektedir. Bununla birlikle hükümde belirtilen on iki aylıksürenin aşılması halinde ise söz konu tasarım, yenilik niteliğini kaybedecek ve bu durum birtescil engeli oluşturabileceği gibi tescil edilen tasarımın hükümsüzlüğüne de nedenolabilecektir. Moda ve tekstil gibi çok sayıda tasarımın bulunduğu ve bu tasarımların özelliklede sosyal medya araçlarıyla güncelliğini ve yeniliğini hızla kaybettiği sektörlerde, bahsi geçenon iki aylık hoşgörü süresine dikkat edilerek hareket edilmesi gerekmektedir. İlgili süreninkısalığı hızla gelişen ve değişen sektörlerdeki ürünlerin yeniliğini koruması bakımından birzorunluluk arz ederken, internet ve sosyal medya araçlarıyla kamuyla paylaşılan ürünlerin kopyalanarak taklit edilmesi de bu tasarımlara sağlanacak korumayı güçleştirmektedir. Bunoktada tasarımların hangi hallerde kamuya sunulmuş olduğunun tespiti, bu tespitten yolaçıkarak on iki aylık süre sınırını aşılıp aşılmadığının belirlenmesi sorunu karşımıza çıkmaktadır.Ayrıca hoşgörü süresine riayet edilmemiş olmasına rağmen daha önce dünyanın hiçbir yerindekamuya sunulmamış, ilk defa Türkiye’de sunulmuş olan tasarımlara bir koruma sağlanıpsağlanamayacağı da ayrı bir sorun oluşturmaktadır. Bu çalışmadaki amacımız, yargı kararlarıve öğretideki görüşler çerçevesinde tasarımların yenilik niteliği bakımından tescil engeli vehükümsüzlük nedeni oluşturan hoşgörü süresinin etkileri ile bu süreye riayet edilmemesidurumunda tasarımın korunabilmesi için başvurulabilecek düzenlemelere dair birdeğerlendirme yapmaktır. Bu amaçla çalışmamızda tasarımın yenilik niteliği ve kamuyasunulma halleri ile hoşgörü süresi hakkında bilgi verilerek; bu süreye uyulmaksızın kamuyasunulmuş bulunan tasarımlar hakkında, SMK m.69/2 uyarınca tescilsiz tasarımlara sağlanankoruma ile haksız rekabet hükümlerinin uygulanıp uygulanamayacağı konusunda bir incelemegerçekleştirilecektir.

Industrial Property Law No.6762 (IPL) art.57/2 provides for a grace period for disclosures thatdo not affect the novelty of the design. By tolerating specific behaviours within a set period,the term protects design rights holders, but exceeding it results in considerable loss of rights.For designs to be protected under IPL, they must possess the qualities of novelty. Registereddesigns must not have been publicly disclosed worldwide before the application or priority date.Registration of designs has a 12-month grace period under IPL art.57, which governs publicdisclosure. Before filing the registration application, the designer or their successors can testthe design in the market for 12 months. A cost-benefit analysis is used to evaluate the design'seconomic viability without losing its novelty. According to IPL art.57/2, if the design that isbeing claimed for protection is made public by the designer, their successor, or a third partywith their permission, or if it is made public due to an abusive relationship with the designer ortheir successors within twelve months before the application date or priority date, this disclosurewill not impact the novelty and uniqueness of the design. However, if the period mentioned inthe clause is beyond, the design in issue will no longer be considered new and this circumstancecould potentially hinder its registration and even result in the invalidity of the registered design.Paying attention to the grace period is important in fashion and textiles, as many designs quicklylose their originality and novelty, especially through social media. While the shortness of therelevant period is a necessity in terms of protecting the novelty of the products in rapidlydeveloping and changing sectors, copying and imitation of the products shared with the publicthrough the internet and social media tools also makes it difficult to provide protection to these designs. At this point, the problem of determining the conditions under which the designs aremade available to the public and, based on this determination, determining whether the timelimit has been exceeded. In addition, although grace period is not respected, it is also a separateproblem whether protection can be provided for designs that have not been presented to thepublic anywhere in the world before, and which have been presented for the first time in Turkey.Our aim in this study is to evaluate the effects of grace period, which constitutes an obstacle toregistration and a reason for invalidity in terms of the novelty of designs within the frameworkof judicial decisions and opinions in the doctrine, and the regulations that can be applied for theprotection of the design in case of non-compliance with this period. For this purpose, our studywill provide information on the novelty of the design, the conditions of public presentation andthe grace period, and will examine whether the protection provided to unregistered designs andunfair competition provisions can be applied to designs presented to the public withoutcomplying with the period.