Akademik Veri Yönetim Sistemi
10. Türkiye Deprem Mühendisliği Konferansı 2025, İstanbul, Türkiye, 8 - 10 Ekim 2025, cilt.1, sa.2025, ss.527-544, (Tam Metin Bildiri)
6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depreminin yıkıcı etkisi karışık kenet mekanizma içinde çok kaynaklı kırılma özellikleriyle bölgede hissedilmiş, can ve mal kayıplarıyla yüzyılın en yıkıcı depremleri arasında yer almıştır. Ana şok sonrası yönetmeliğin ön gördüğü hafif ve orta hasar ve ön göremediği ağır hasarlı yapılar ilk 11 dakikada artarda oluşan 5Mw ve üstü artçılar ve Elbistan 7.6Mw depremleriyle hasarlar ilerlemiş ve göçmüştür. Artçıların yapılarda ürettiği ileri hasar ve göçmelerin TBDY 2018’de tarif edilen can güvenliğinin teminatı olan Standard tek DD2 tasarım depremi ile yapının değerlendirilmesi imkânı ortadan kalkmıştır. Bölgede yapılar çoklu ardışık DD1 ve DD2 seviyelerinde depremlerle karşılaşmıştır. Tasarım depremi düktil yapısal performans seviyesi bu depremlerle defalarca aşılmıştır. TBDY 2018 tasarım spektrumu bu çalışmada saha kayıtlarıyla mukayeseli işlenmiş yakın alan etkilerinin doğurduğu sonuçlar depremi üreten fay hattı boyu yerleştirilmiş olan Kuzey ve Güney istasyonlarından elde edilen ham kayıt analiz sonuçları üzerinden tartışılmıştır.
Bölge yapılarının karşılaştığı mevcut yönetmeliklerin özellikle değerlendirmediği ileri yönelim yayılımını fay yırtılma yönünde oluşan sismik enerji yığılmasının önündeki saha kayıtlarında büyük periyot ve hız genliğiyle zemin kayma dalgası hızında veya daha hızla boşalması olarak fay normal bileşeninde görülmektedir. İleri yönelim etkisi hasarlı yapıları ağırlaştıran en yıkıcı yayılım olarak görülüyor, Yırtılma yönü arkası saha büyük periyotlu yavaş sönen dalgalar olarak hasarlı yapıları çökmeye zorlayan bir diğer etkendir. Yönelim etkisi iki yönde tepe yapan hız dalgasıyla fark edilirken, kalıcı yer değiştirme kayıtlarda tek yön polarizasyonu olan hız dalgası olarak görülmektedir. Ani yer değiştirme yüksek deplasman talebiyle sünekliği zorlayan faya yakın alanda yönelimin doğrultusunda olan yapılar için tehlikelidir. Ani kalıcı zemin deplasmanını karşılayacak tasarım yakın alan etki olarak yönetmeliklerde cevap bulması gereken diğer bir tasarım detayıdır. Bu çalışmada fay yakın alan içinden örnek alınan birçok istasyon fay normali (KG bileşen) ve faya paralel (DB bileşen) yer hareketlerinin PSA, PSV ve SD karakteristikleri bu anlatılanlar çerçevesinde tasarım mühendisleri tarafından irdelenmelidir.
The devastating
effect of the February 6, 2023 Kahramanmaraş earthquake was felt in the region
with its multi-rupturing characteristics within a mixed suture mechanism. It made
its history among the most destructive earthquakes of the century with loss of
life and property. The light, moderately damaged structures presumed by the building
code and unpredicted heavy damages intensified during the main shock became
worse after the 5Mw and above aftershocks in first 11 minutes and damage table
was brought to collapse. As well as due to the 7.6Mw Elbistan earthquake after
9 hours aggravated the situation. Any possibility of evaluating the structure
with the standard single DD2 design earthquake, which is the guarantee of life
safety described in TBDY 2018, has been eliminated due to collapses by the multi
earthquakes and aftershocks. The structures in the region were faced with
multiple consecutive DD1 and DD2 level earthquakes. The design earthquake and
ductile structural performance level have been exceeded many times. The TBDY
2018 design spectrum is given in this study and the results of the near-field
effects processed in comparison with the field records are discussed on the raw
records obtained from the North and South stations located along the fault line
that produced the earthquake.
The forward directivity
propagation, which is not particularly adopted in the current regulations and has
not seen in designing practice, hit the region. Regional structures are seen in
the field in the upcoming direction of the epicenter receives front of the
seismic energy accumulation in the direction of the fault rupture, as a
discharge at the ground shear wave speed or faster with a large period and
velocity amplitude in the fault normal component. The forward directivity effect
is seen as the most destructive propagation that aggravates damaged structures,
and the field behind the rupture direction is another factor that forces
damaged structures to collapse as stable large period slowly fading waves.
While the directivity effect is noticed with in the velocity wave forms peaking
in two directions, the permanent displacement is seen as a velocity wave with a
single direction polarization in the records. The permanent displacement caused
by the fault rupture is very dangerous for the structures close to the fault
and in the direction of the rupturing, whose sudden displacement demand pushes
the ductility and leads to destruction. The design that will meet the sudden
permanent ground displacement is another destructive characteristic detail that
should be included in the regulations as the near field effect. In this study,
the PSA, PSV and SD characteristics of the fault normal (NS component) and
fault parallel (EW component) ground motions taken from many stations within
the near-fault area should be examined by design engineers within the framework
of these explanations.