Denizyolu Taşımacılığı Piyasası Kapsamında Küresel Ticaret Hacminin Analizi: Markov Rejim Değişim Modeli


Creative Commons License

Tarı R., İnce M. R.

Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KOSBED), no.37, pp.1-20, 2019 (Peer-Reviewed Journal)

Abstract

Uluslararası ticaretin serbestleşme sürecinin başlamasıyla birlikte Dünya ekonomisi önemli dönüşümler yaşamıştır. Özellikle üretim süreçlerinde kullanılan hammaddelerin dünya üzerinde dengesiz dağılımı, üretimin yapıldığı yer ile hammadde kaynaklarının birbirine uzaklığı, taşıma ve transfer maliyetlerini ön plana çıkarmaktadır. Bu kapsamda taşıma maliyetlerini alternatiflerine göre minimum düzeye indiren denizyolu taşımacılığı piyasası çok büyük önem kazanmakta ve Dünya ekonomisinin mevcut durumunu gözlemleyebilme ve gelecek hakkında öngörülerde bulunabilmemize imkân sağlamaktadır. Dünya üretimi ve ticaret hacminin en önemli bileşenlerinden birisi olan denizyolu taşımacılığı piyasası içerisinde yer alan kuru yük piyasası özellikle demir cevheri, kömür, tahıl vb. önemli hammaddelerin taşınmasını sağlamaktadır. Bu piyasadaki taşıma fiyatları (navlun) Londra merkezli Baltık Borsası tarafından yayınlanan Baltık kuru yük endeksi (BDI) ile izlenmektedir. Dolayısıyla çalışmada Dünya ticaret hacmini ölçmek açısından vekil değişken olarak bu endeks değeri, analiz yöntemi olarak ise Markov Rejim Değişim modeli kullanılmıştır. 1985:1 - 2019:2 arasındaki çeyreklik verileri kapsayan modelde, rejim 1 “Dünya hammadde talebinin ortalamanın üzerinde olmasını”, rejim 2 ise “Dünya hammadde talebinin ortalama seviyede olmasını” göstermektedir. Özellikle 2008 Dünya finansal krizi öncesindeki ekonomik canlanma model tarafından başarılı bir şekilde yakalanmıştır