Akademik Veri Yönetim Sistemi
OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, cilt.16, sa.29, ss.125-144, 2020 (Hakemli Dergi)
Teknoloji Kabul Modeli (TKM), gerçekleşen teknoloji kullanımının davranışsal niyetlerle ilişkili olduğunu ve
bunun da teknolojiyi kullanma konusundaki tutum ve algılanan fayda tarafından belirlendiğini ortaya koyar.
Teknolojilerin kabul ve kullanımını etkileyen faktörleri araştıran çok sayıda çalışma yapılmış ve birçok model ile
incelenmiştir. Bu çalışmalar değerlendirildiğinde TKM’nin sıklıkla tercih edilen bir model olduğu görülmektedir.
Bunların yanı sıra literatürde TKM’ye farklı değişkenler ilave edip modelin açıklayıcılığını artıran çalışmalar da
mevcuttur. Bu araştırmada gemi kaptanı ve güverte zabitlerinin gemilerdeki elektronik seyir teknolojilerini kabul
ve kullanımlarının ne durumda olduğunu ve bu teknolojilerin kabullerini etkileyen faktörlerin neler olduğunu
analiz etmek ve ileride gemilere uygulanması düşünülen teknolojilere verilecek tepkileri de öngörmek amacıyla
literatürde doğruluğu, geçerliliği ve açıklama gücü yüksek olarak kabul edilen TKM tercih edilmiştir. Bu noktadan
hareketle çalışmanın amacı, gemilerde yönetici düzeyinde görev yapan gemi adamlarından kaptan ve güverte
zabitlerinin elektronik seyir teknolojilerini kullanım ve kabullerini etkileyen faktörleri TKM kapsamında incelemek
ve ortaya çıkartmaktır. Araştırmanın amacına yönelik olarak İstanbul merkezli ve uluslararası deniz taşımacılığı
yapan 21 gemi işletmesine ait gemilerde çalışan 170 gemi adamından anket tekniği ile ulaşılan veriler, SPSS 21
ve AMOS 21 istatistiksel paket programlarıyla yapısal eşitlik modeli kullaılarak analiz edilmiştir. Analiz bulguları
TKM literatüründe yer alan sonuçlar ile benzerlik göstermiş ve TKM’nin yönetici düzeyindeki gemi adamlarının
elektronik seyir teknolojilerini kullanma davranışlarını açıklamada yeterli olduğu belirlenmiştir. Bunun
yanı sıra araştırma bulguları, TKM’de yer alan değişkenlerin, gemi kaptanlarının ve güverte zabitlerinin elektronik
seyir teknolojilerini kullanım ve kabulüne yönelik gerçekleşen davranışlarındaki değişimin %28’ini
açıkladığını göstermektedir.