Akademik Veri Yönetim Sistemi
3. Uluslararasi Avrasya Multidisipliner Çalışmalar Kongres, Gaziantep, Türkiye, 4 - 07 Nisan 2019, ss.594
Özet:
Nedîm, Dîvân şiiri geleneği içerisinde büyük sayılabilecek yenilikler yapmış ve
Nedîm-âne diye adlandırılan bir çığır açmış şairdir. Şiirlerinde din ve
tasavvufa yer vermemiş, coşkulu ve içli bir söylemle aşkı ve hayatı terennüm
etmiştir. O, Lâle Devri’nin ve İstanbul’un şairidir. Şiirlerindeki dil,
yaşadığı devrin İstanbul Türkçesi’dir. İstanbul’u ve güzelliklerini, halkın konuşma
diline yakın, açık ve anlaşılır ifadelerle anlatır. Onun şiirlerinde İstanbul
kasrları, köşkleri, köprüleri, kemerleri ve eğlence yerleriyle canlı bir
şekilde resmedilir. Sa’d-âbâd’ı, Hisar’ı, Göksu’yu, Kasr-ı Cinân’ı, Cedvel-i
Sîm’i, Feyz-âbâd’ı, Asaf-âbâd’ı, Şeref-âbâd’ı, Cisr-i Sürûr’ı adlarıyla anar.
Şiirlerinde halkın konuşma diline doğru yaklaşır, halk deyimlerini rahatça
kullanır. Şiirlerinde görülen betimlemeler (tasvîrler), tablolar İstanbul halkının günlük
hayatından; çarşı, pazar ve sokaktaki konuşmalarından esin ve etkilenme yoluyla
gerçekleştirilir. Bu yerel (mahallî) özellikleri şiirde başarıyla kullanan
şairlerden biri Bâkî’dir. Bâkî, Nedîm’in beğendiği Türk şairleri arasındadır.
Nedîm, gazel ve
şarkı şâiri olarak tanınmış olsa da kasîde nazım şeklinde de yetenekli ve
başarılıdır. Bu bağlamda örnek olarak gösterilecek şiirlerden biri İstanbul
Kasîdesi’dir. Nedîm’in İstanbul Kasîdesi biçim ve
içerik özellikleri bakımından önem arz eden, irdelenmeğe/incelenmeğe değer bir
şiir izlenimi verir. Asıl adı “Kasîde Der Vasf-ı İstanbul ve Sitâyiş-i Sadr-ı
A’zam İbrahîm Paşa” olmakla birlikte İstanbul Kasîdesi adıyla anılır. Kasîde İstanbul’un özellik ve
güzelliklerini sıralarken devrin sadrazamı Nevşehirli Dâmâd İbrâhim Paşa’nın
devlet adamı ve kişilik özelliklerini övmeyi de ihmal etmez. Kasîde bu
yapısıyla alışılmışın dışında iki memdûha yazılmış bir medhiye niteliğindedir.
Bu niteliğiyle de eskilerin deyimiyle eserden mü’essire gittiğini, eseri
överken mimarı ve tasarlayanı da unutmadığını sezdirmek ister. Bu bildiride
Nedîm’in İstanbul Kasîdesi’nin biçim ve içerik özellikleri incelenecek, elde
edilen/keşfedilen veriler maddeler halinde okuyucunun dikkatine sunulacaktır.
Anahtar
Sözcükler: Nedîm, İstanbul Kasîdesi, Sadrazam
Nevşehirli Dâmâd İbrâhim Paşa, memduh
FROM WORK TO
EFFECTİVE: ON
THE SPECİAL FEATURES OF ISTANBUL AND GRAND
VİSİER İBRAHİM PASHA’S EULOGY
Abstract: Nedîm is a
groundbreaking poet called Nedîm-âne who has made great innovations within the
tradition of Dîvân poetry. In his poems he didn't include religion and sufism,
he expressed love and life with an exuberant and intimate discourse. The
language in his poems is Istanbul Turkish. He describes Istanbul and its
beauties in a clear and comprehensible way. In his poems, Istanbul is portrayed
vividly with the Kaschis, pavilions, bridges, arches and entertainment venues.
n his poems Sa’d-abad, Hisar, Göksu, Kasr-ı Cinân, Cedvel-i Sîm, Feyz-abâd,
Asaf-abâd, Şeref-âbâd, Cisr-i Sürûr are called with their names. In his poems
he approaches the spoken language of the people and uses the folk expressions
comfortably. The depictions (poems) in the poems, the paintings from the daily
life of the people of Istanbul; bazaar, market and street conversations are
carried out by inspiration and influence. Bâkî is one of the poets who
successfully use these local features in poetry. Bâkî is among the Turkish
poets that Nedîm liked.
Although he is known as Nedîm, gazel and song poet, he is also talented and successful in verse form. In this context, one of the poems to be shown as an example is Istanbul Town. Nedîm’s Kasîde of İstanbul gives the impression of a poem worthy of analysis / examination, which is important in terms of form and content characteristics. Although its real name is ad Kasîde Der Vasf-ı İstanbul and Sitâyiş-i Sadr-i A Sadzam Pasha Pasha As, it is called Kasîde of İstanbul. While the features and beauties of Kasîde Istanbul are listed, the grand vizier of Nevşehirli Dâmâd İbrâhim Pasha, the grand vizier of the period, does not neglect to praise the statesman and his personality traits. Kasîde is an accolade written on two praiseworthy pieces with this structure. With this characteristic, the old-fashioned artisans go to the work of the architect, the architect and the designer as well as those who want to think. In this paper, the form and content characteristics of Nedîm's Istanbul Town will be examined. Key Words: Nedîm, Kasîde about İstanbul, Grand Vizier Sadrazam Nevşehirli Dâmâd İbrâhim Paşa, praiseworthy