Akademik Veri Yönetim Sistemi
Antalya Bilim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, cilt.11, sa.22, ss.325-350, 2023 (Hakemli Dergi)
Anayasalı sisteme geçtiğimiz 1876’dan günümüze Türkiye’nin sürekli bir olağanüstü hal rejimleriyle yönetilmeye
çalışıldığını görmekteyiz. Nitekim Osmanlı döneminde çıkarılan 1877 tarihli Sıkıyönetim Yasası’ndan günümüze
kadar, ülke yönetimleri, tam 127 yıl boyunca sıkıyönetim ve olağanüstü hal uygulamalarına başvurmuştur. Anayasal
sisteme geçen Osmanlı devletinde sıkıyönetimler, gerek o sırada iktidarda olan İstanbul hükümetinin muhalefeti
susturmak için gerekse sonrasında iktidarı ele geçiren muhalif İttihat Terakki’nin yeniden Anayasal düzenin yerleşmesini
temin etmek ve yapmak istedikleri reformları hayata geçirilebilmek için kullandıkları hukuki bir aparat durumundadır.
Siyaseten kullanışlı bulunan bu hukuki aparat, örneğin I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı gibi olağanüstü
dönemlerde varoluş amacına uygun olarak kullanıldığı gibi sonrasında sosyo-politik sorunları çözmekte aciz kalan
hükümetlerin sık sık sığındıkları bir liman haline gelmiştir. Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri tarafından sıkça kullanılagelen
“olağanüstü dönemlerden geçiyoruz” ifadesiyle vücut bulan de-facto uygulamaları da eklersek, olağanüstü
uygulamaların, Avrupa tarihine kıyasla emekleme döneminde olan Türk demokrasisinin gelişimi önünde önemli bir
engel oluşturduğunun altı çizilmelidir. Tarihsel olarak bakıldığında sıkıyönetimlerin sadece dönemin güvenlik ihtiyacına
ilişkin olmadığı, sosyal, siyasal ve ekonomik bazı sonuçların da hedeflendiği görülmektedir. Bu bağlamda
makale, Osmanlının son dönemleri ve Cumhuriyetin kuruluş yıllarını odağına almak suretiyle konuyu irdelemektedir