Osmanlı Medreselerinde Telif Edilen İlk Türkçe “Fıkıh Tarihi”: Kamil Miras’ın “Tarih-i İlmi Fıkıh” Adlı Eseri ve Sistematiği


Creative Commons License

Okur H.

6. International Istanbul Scientific Research Corngres Letter of Acceptance, İstanbul, Türkiye, 30 - 31 Ekim 2021, ss.140-149

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.140-149
  • Kocaeli Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Sistematik hale gelişinden günümüze değin İslam hukuk ilminin felsefi, sosyolojik, siyasi ve özelde hukukun alt dallarına dair müstakil pek çok çalışmalar yapılmış ve bunların büyük bir bölümü müstakil bilim alanları haline gelmiştir. İslam hukuk tarihi ve bu alanda dair veriler, fukahaya ait teracim ve tabakat kitaplarında, füru fıkıh eserlerin mukaddimelerinde kısmi olarak bulunabilse de, diğer alanlarda olduğu kadar üzerinde durulmamıştır ve bu müstakil eserler kaleme alınmamıştır. İslam hukuk tarihini bir bütün halinde klasik dönemden itibaren ilerleyen seyrini kaleme alan eserler ancak XX. yüzyılın başlarından itibaren yazılmaya başlanmıştır. Bu alanda dair Osmanlı’nın son dönemlerinde yapılan çalışmalardan biri de, hem Osmanlı hem de Cumhuriyet dönemi âlimlerinden olan, Dâru’l-Fünûn, Dâru’l-Hilâfeti’l-Aliyye, Sahn ve Süleymaniye medreselerinde ve Medresetü’l-İrşâd’da İslam tarihi, fıkıh tarihi, usûl-i fıkıh, ahlak, mantık, kelâm gibi pek çok derler vermiş olan Kâmil Miras’ın (Mehmed Kâmil Efendi), Tarih-i İlmi Fıkıh adlı eseridir. Fıkıh tarihi dersi, Dârülfünûn-ı Şâhâne Ulûm-i Şer‘iyye Şubesi’nde ve Medresetü’l-mütehassısîn’de müfredata eklenince bu alandaki telif edilmiş eserlerin yetersizliğini gören Kamil Miras, bu alanda verdiği derslerin notlarını bir araya getirmek suretiyle iki ciltten müteşekkil bu eserini telif etmiştir. Bu çalışmamızda ilgili eseri sistematik ve muhteva açısından inceleyeceğiz.
Anahtar kelimeler: İslam hukuku, hukuk tarihi, Osmanlı, Kamil Miras, Târih-i İlm-i Fıkıh