200 Yıl sonra Müterim Asım ve Türkiye’xxde Sözlük Çalışmaları, Gaziantep, Turkey, 30 November - 01 December 2019
Sözlük bilim
(leksikoloji) alanında yapılan çalışmaların, her ne kadar dil ile
ilişkilendirilse de kültür ve sosyal yaşama ilişkin içerdiği bilgiler de
oldukça önemlidir. Türk dilleri arasında yer alan Karaycaya ilişkin çalışmalar,
son zamanlarda artış gösterse de sözlük çalışmaları, 20. yüzyılın başından
itibaren devam edegelmektedir. İlk zamanlarda Karayların kendilerinin de içinde
bulunduğu uzmanlar tarafından yapılan Karayca sözlükler, Lehçe, Almanca ve
Rusça olarak yayımlanmıştır. Son olarak, tarafımca Türkçeye tercümesi yapılıp
yayıma hazırlanmış olan, Gulayhan Aqtay ve Henryk Jankowski tarafından yayımlanan A Crimean
Karaim-English Dictionary adlı sözlük, bu dile
ilişkin en yeni ve en güvenilir sözlük niteliğindedir. Karaycaya ilişkin
yapılmış olan en güncel ve en önemli çalışma The Crimean Karaim
Bible (2 vol) adlı yayımdır. Polonya hükümeti
tarafından desteklenen bir projenin ürünü olan çalışma, dinî tercümede
gösterilen hassasiyetle yapılmış titiz bir çalışmanın ürünüdür. İbraniceden
Karaycaya yapılan ve Eski Ahit’in bir kısmını içeren çalışma, konu ve içeriğin
gerektirdiği terminoloji gereği oldukça farklı sözcükler de barındırmaktadır.
Zaman zaman Türkçe karşılıkları verilen kavramlar ve varlıklara zaman zaman
sözcükler türetilmiş zaman zaman da karşılık bulunamayıp İbraniceden alıntı
yapılmıştır.
Tarafımca dizin ve
sözlüğü hazırlanan çalışma gerek konu gerek içerik itibariyle oldukça zengin
malzemeler bulundurmaktadır. Bugüne değin yapılmış olan sözlük çalışmalarına
sağlayacağı katkı, sözcüklerin yazımında kullanılan ve ünlülerin okunmasında
kolaylık sağlayan sistemiyle sınırlı kalmayıp, yeni sözcükler içermesi
bakımından da oldukça önemlidir. Bu çalışmada, yayıma hazırlanan Karayca
Tevratın sözlüğüne ilişkin yapılacak değerlendirme ve izlenecek yöntem hakkında
bilgi verilip alana sağlayacağı katkılar değerlendirilecektir.