İstiklâl Marşı’nın Temel Kavramları


Creative Commons License

Zavotçu G.

Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitimi (TEKE) Dergisi, cilt.6, sa.4, ss.2414-2435, 2017 (Hakemli Dergi)

Özet

Genel Kurmay BaĢkanlığı’nın “Kurtuluş savaşının mânâsını anlatacak, halka ve askere heyecan verecek ve diğer milletlerde bulunan millî marşlara denk olacak bir marş” yazılması isteği üzerine Mehmed Âkif’in yazdığı Ġstiklâl MarĢı, KurtuluĢ SavaĢı’nın amacını anlatan ve Türk milletinin karakterini yansıtan somut bir belgedir. MarĢın mısralarına bir göz atmak Türk milletinin karakteriyle özdeĢleĢen ve ruhunu yansıtan kavramları açık bir Ģekilde görmemizi sağlar. Bu kavramlar özgürlük ya da bağımsızlık (hürriyet, istiklâl); yiğitlik ve kahramanlık (cesâret); bayrak, vatan ve millet sevgisi ile din ve iman tutkusu olarak özetlenebilir. Bunlar üstün karakterli, kahraman, damarlarında asil bir kan dolaĢan ve tarih boyunca üç kıtada at koĢturup büyük devletler kuran Türk milletine has özelliklerdir. Edebî bir bakıĢla değerlendirilecek olursa Ġstiklâl MarĢı epik (destanî) ve didaktik (öğretici) bir metin olarak nitelenebilir. MarĢın destanî bir özellik arz etmesi Ġstiklâl mücadelesi veren Türk milleti ve onun Ģanlı ordusuna cesaret, mücadele ve savaĢma azmi verme düĢüncesi; didaktik yanı da Türk’ün Ģanlı tarihini ve karakteristik özelliklerini, onu millet yapan değerleri öğretme amacından kaynaklanır. MarĢın kahramanlık duygularını coĢturan destanî yanının kurgusunda teĢvik, rehberlik ve öneri içerikli sözcük ve hitaplardan yararlanılmıĢtır. Didaktik yanı ise görmüĢ geçirmiĢ bilgili ve tecrübeli bir öğretmen edasıyla millete ve orduya seslenen Ģarin kesin hüküm içeren kısa ve orta uzunluktaki yargı cümle ve cümlecikleriyle tesis edilmiĢtir. Gerek epik yanını oluĢturan emir ve öneri içerikli sözcük ve hitapların vurgusu gerekse didaktik yanı inĢaeden kısa ve orta uzunluktaki yargı cümle ve cümleciklerinin desteğiyle Âkif etkili ve çarpıcı bir marĢ kaleme almıĢtır. “Korkma” hitabıyla baĢlayan Ġstiklâl MarĢı’nda öne çıkan temalardan biri özgürlük ya da bağımsızlık (hürriyet, istiklâl) tır. Mehmed Âkif’in kutsal saydığı değerler arasında hürriyet kavramının önemli bir yeri vardır. Hürriyet uğruna savaĢılması gereken yüce bir değer, insan gibi yaĢamanın olmazsa olmaz koĢuludur. Özgürlük ve bağımsızlık kavramı Âkif’in Ģiirlerinde Arapça hürriyet ve istikla sözcükleriyle ifae edilir. Âkif bu sözcükleri millet kavramı ile birlikte kullanır. Âkif’in Ġstiklâl MarĢı’nda ve baĢka bazı Ģiirlerinde büyük değer verdiği kavramlardan biri de vatandır. Vatanhürriyetle birlikte- Mehmed Âkif’te aĢk derecesinde tutkun olunan bir kavramdır. Vatan sevgisi çok yüce bir duygudur ve onu farklı Ģiirlerinde çok anlamlı mısralarla dile getirmiĢtir. Vatan; özgürlük, bayrak ve nâmûs gibi uğruna can verilecek ve düĢmana çiğnetilmeyecek yurt toprağıdır. Vatan, uğruna ölünen ve her an ölünecek cennet mekândır. Ġstiklâl MarĢı’nda sözü edilen kavramlardan biri de millettir. Âkif, Ġstiklâl MarĢı’nda millet sözcüğünün yerine ırk sözcüğü ile ben zamirini de zikreder. Irk sözcüğü Ġstiklâl MarĢı’nda bütün manaları ile iliĢkilendirilerek soy ve millet yerine  Prof. Dr.; Kocaeli Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, gencay.zavotcu@kocaeli.edu.tr. 2415 Gencay ZAVOTÇU ______________________________________________ Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 6/4 2017 s. 2414-2435, TÜRKİYE zikredilir. MarĢta geçen millet, ırk ve ben sözcükleriyle kendini bir Türk olarak gören Âkif bu sözcüklerin arkasından zikrettiği söz ve söz gruplarıyla Türk’ün kimlik özelliklerine de atıfta bulunur. Ġstiklâl MarĢı’nda öne çıkan diğer bir kavram bayraktır. Bayrak sevgisi Türk milletinde üst düzeydedir. Bayrak ve sancak özgürlüğün simgesi, yükseklere ve yeni ufuklara eriĢmenin öncüsüdür. Âkif, Ġstiklâl MarĢı’nda bayrak yerine sancak, nazlı hila ve yıldız kavramlarını zikreder. Bayrak, milletin ilham aldığı ve cesaet bulduğu bir varlıktır. MarĢta öne çıkan diğer kavramlar ise din ve iman tutkusu ile Hak ve Peygamber sevgisidir. Son dörtlük, Ġstiklâl MarĢı’nın esası diyebileceğiz değerlerin önemli kısmını bir arada sunan bir Ģiir parçasıdır. Anahtar Sözcükler: Ġstiklal MarĢı, hürriyet, vatan, millet, bayrak, sancak, din, iman, Allah. BASIC CONCEPTS OF ISTİKLÂL MARCH Abstract The Turkish National Anthem is a tangible document that tells the aim of the Turkish War of Independence and reflects the character of the Turkish nation. Taking a glance at the lines in the Anthem enables us to clearly see the concepts that are identified with the character of the Turkish Nation and that present the spirit of it. These concepts can be summarized as liberty or independence; bravery or heroism (courage); love of flag, motherland and nation, together with passion for religion and faith. These are characteristics of the Turkish Nation, of superior character, hero, blood circulating in its veins and running around three continental horses throughout history. Analysing in literary terms, the Turkish National Anthem can be seen as an epic and didactic text. The epic features of the Anthem result from the thought to give the courage and the determination for struggle and fight to the Turkish Nation and its Glorious Army in struggling for their Independence; didactic features from the aim to teach the characteristics and glorious history of the Turkish nation, and values that make it a nation. The march has benefited from the words and speeches of encouragement, guidance and suggestion in the context of the epic side of the heroic feelings. The didactic side was founded by short and medium-length judicial sentences and clauses containing the definite sentence of the poet who spoke to the national and the army with a knowledgeable and experienced teacher who had been seen and experienced. Mehmed Âkif has written an effective and striking anthem with the support of short and medium length sentences and clauses that didactic side construction, both with emphasis on the words and phrases contained in the orders and suggestions that constitute the epic side. In the Turkish National Anthem, which begins with “Fear not”, liberty or independence is one of the dominant themes. The notion of independence has a unique place in Mehmed Akif’s sacred values. Independence has a high value worth fighting for and a sin qua non in life such as human being. The concept of freedom and independence is expressed in the poems of Akif with the words of liberty and independence in Arabic. Akif uses these words in conjunction with the notion of nation. Another notion that Akif praises in the Anthem and some other poems is motherland. Motherland, together with independence, is a concept that he is addicted, so to say, at the level of love. Love for motherland is a very divine feeling for him, and he significantly deals with it in various poems. Motherland; Freedom, flag and nâmûs will be given life and will not be violated enemy land. The Motherland is a place of heaven that will die for its sake and die at any moment. One of the key concepts in the Turkish National Anthem is nation . In the Anthem, Akif uses the word race, together with I pronoun, instead of nation. The race word is associated with all the figures in the Antiquity March and is mentioned instead of the lineage and nation.Akif, who saw himself as a Turk with the 2416 Gencay ZAVOTÇU ______________________________________________ Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 6/4 2017 s. 2414-2435, TÜRKİYE words of race, race, and myself, is at the forefront of the identity of the Turk with the words and phrases mentioned after these words. The race word is associated with all the figures in the Antiquity March and is mentioned instead of the lineage and nation. Akif, who saw himself as a Turk with the words of race, race, and myself, is at the forefront of the identity of the Turk with the words and phrases mentioned after these words. Âkif also refers to the army of the nation as a hero with the notion of "To Our Hero Military" which falls on the upper right corner of the National Anthem. Akif mentions the concepts of starboard, spoiled crescents and stars instead of flag in National Anthem. Another concept that attracts attention is flag. Love of flag has an upmost significance for Turkish Nation. The flag is an asset that the nation has received as an annunciation and has found courage. Flag and sanjak are symbols of liberty, and are precursors of reaching high and new horizons. The other dominant concepts in the Anthem are religion, passion for faith, love of God and the Prophet. The last quatrain is a piece of poetry that presents an important part of the values we can call the essence of the National Anthem. Keywords: Turkish National Anthem, independence, motherland, nation, flag, sanjak, religion, faith, God