İslam Tıp Hukuku

Ekşi A.

Ensar, İstanbul, 2011

  • Yayın Türü: Kitap / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2011
  • Yayınevi: Ensar
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Kocaeli Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Hayat, sağlık, vücut bütünlüğü değerlerine yönelik olan ve inceleme konumuzu oluşturan tıbbi müdahalelerle öncelikle kişilerin hastalıklarını teşhis ve tedavi etmek, bu rahatsızlıklardan kaynaklanan acıları hafifletmek veya kişileri hastalıklardan korumak amaçlanmaktadır. Ancak yapılacak işlemlerin tıbbi müdahale olarak isimlendirilebilmesi için müdahalenin yetkili kişiler tarafından, tıp ilminin kabul görmüş kural ve esaslarına uygun olarak gerçekleştirilmesi gerekir. Bu nitelikler aynı zamanda yapılan müdahaleye meşruluk kazandırmaktadır.

Doktor tarafından yapılmış olsa bile hastayı iyileştirme amacı taşımayan bazı tıbbi müdahaleler hukuka uygun kabul edilmez. Genel olarak hukuka uygun olmayan tıbbi müdahalelerin başında estetik ameliyatlar, cinsiyet değişikliği, ötanazi, kürtaj, hadım etme ve kısırlaştırma amacına yönelik müdahaleler gelmektedir. Hukuka uygun olmayan müdahalelerde tıbbi müdahaleyi serbest çalışan bir hekim uygulamışsa hekimin bizzat kendisi sorumlu tutulur. Müdahale bir hastanede gerçekleşmişse öncelikle hastane sorumlu tutulur.

Doktor ile hastası arasında, doktorun sorumluluğuna esas teşkil eden iki ayrı hukuki ilişkiden söz edilebilir. Bunlar, sözleşme ve haksız fiil ilişkisidir. Doktor, hastayı, aralarında yaptıkları tedavi sözleşmesine istinaden tedavi ederse sözleşmeye dayanan bir sorumluluk sözkonusudur.

Sözleşmesinin bulunmaması veya sözleşme hükümlerinin aşılması hâlinde doktor ile hasta arasında haksız fiil ilişkisi sözkonusu olur. Diğer taraftan zaruret hâli, acil durumlar, ameliyatın genişletilmesi gibi durumlarda hasta ile hekim arasında vekâletsiz iş görme ilişkisinden söz edilir.

Tıbbi müdahaleler, hukuka uygun olduğunda doktorun sorumluluğuna gidilmez. Fakat müdahale hukuka aykırı nitelik taşırsa doktor sorumlu tutulur. Doktorun tıbbi müdahaleden kaynaklanan sorumluluğu, ihlal edilen hakkın çeşidine göre değişir. Kusurlu olduğu ortaya çıkan doktorun müdahalesi, hastanın mal varlığında eksilmeye neden olmuş ise zararı telafi edici tazminat ödemekle yükümlü olur. Hastanın kişilik haklarını ihlal etmiş ise müeyyide doktorun kusuruna göre değişir. Kusur ağır ise hem cezai hem de medeni mesuliyet söz konusudur. Eğer kusur, ihmal ve dikkatsizlik şeklinde ise yalnız medeni mesuliyet söz konusu olur.


The objects of medical operations which constitutes the subject of the study and aim the values of life, health and body unity are, primarily, to determine and to cure diseases of individuals, to decrease the pains felt from diseases by individual and to protect individual from diseases. 

However, to title an operation as a medical operation it should be exercised in accordance with accepted rules and principles of medicine and by authorised persons. It is these principles what makes an operation a legitimate one.

Certain medical operations not aiming to cure the patient cannot be accepted as legal even though they are exercised by a doctor. Main illegal medical operations are esthetics, sexual transformation, euthanasia, abortion, castration and sterilization operations. If such kind of illegal operations are exercised by a self employed doctor, it is himself/herself that will be held responsible. If it is exercised in a hospital, then the hospital is held as primer responsible.  

There exists two types of legal relations, between doctor and patient, which hold doctor as responsible; namely contract and tortuous act. If doctor treats a patient on the basis of contract between themselves, it is a contractual responsibility. 

It is tortuous act if there is no contract or if the contract is breached. On the other hand; in mandatory situations, emergency cases, enlargement of operation cases there exists an unauthorised representation/acting.

Doctors cannot be held responsible for legal medical operations. However doctor is held responsible for illegal medical operations. The responsibility of the doctor changes depending on the type of right being infringed. If the wrongful medical operation of doctor decreases the wealth of patient, then the doctor is compensated for restitution. For the cases in which personal rights of an individual is infringed, sanction depends on the fault of doctor. If it is gross fault, then there exist both criminal liability and civil liability. If the fault stems from negligence or carelessness, then there exists only civil liability.