Research Information System
Other, pp.2171-2187, 2021
Throughout history, people have used many ways to help those in need. The most well-known of
those were to come together with other people and create aid societies for different parts of the society. These
formations stood on religious sensitivities and the concern for the deterioration of social balance. Historical
facts show that foundations, churches, and guilds were at the forefront of social assistance. The basic needs of
the poor in the Ottoman Empire were met for a long time through these institutions. In the nineteenth century,
charitable organizations emerged alongside churches and guilds, founded as non-governmental organizations.
They began to carry out various activities to donate to the poor. Some of these organizations were international
missionary associations organized in many parts of the world. Non-Muslim communities or artisans conducted
other charities. Available data shows that in the nineteenth century, especially immediately after the
proclamation of the Second Constitutional Monarchy, the number of charitable organizations founded mainly
by non-Muslims increased. Over time, the Turks began to establish charitable societies for the poor; thus, they
played an essential role in increasing the number of such aid organizations. The significant social, political,
and economic problems experienced by the Ottoman Empire in the last period also affected its relationship
with the poor class of the society. The relationship between state and society has redirected quickly following
the new process. The primary purpose of this study is to deal with the historical process of the fukaraperver
institutions based on the documents found in the Ottoman State Archives.
İnsanlar tarihsel süreç boyunca, ihtiyaç sahiplerine yardım etmek için birçok yöntem kullanmışlardır. Bu
yöntemlerden en bilineni, diğer insanlarla bir araya gelerek toplumun farklı kesimleri için yardım toplulukları
oluşturmaktı. Bu oluşumların temeli, esas olarak dini hassasiyetlere ve toplumsal dengenin bozulma endişesine
dayanmaktadır. Tarihsel veriler, sosyal yardımlarda vakıf, kilise ve esnaf loncalarının ön planda olduğunu
göstermektedir. Osmanlı Devleti'nde yoksulların ihtiyaçları uzun süre bu kurumlar aracılığıyla karşılanmıştır.
On dokuzuncu yüzyıldan itibaren kiliseler ve esnaf loncaları yanında sivil toplum kuruluşu olarak örgütlenen
yardım cemiyetleri ortaya çıkmış, bunlar yoksullara yardım için çeşitli faaliyetler yürütmeye başlamışlardır.
Bu cemiyetlerden bazıları, dünyanın birçok yerinde örgütlenmiş uluslararası misyoner kuruluşlarıydı. Diğer
yardım kuruluşlarını, gayrimüslim topluluklar veya zanaatkârlar idare ediyordu. Mevcut bilgiler, on dokuzuncu
yüzyılda, özellikle İkinci Meşrutiyet'in ilanından hemen sonra, ağırlıklı olarak gayrimüslimler tarafından
kurulan yardım cemiyetlerinin sayısının arttığını göstermektedir. Türkler de zamanla fakirler ve yardıma
muhtaç kimseler için hayır cemiyetleri kurmaya başladılar; böylece bu tür yardım kuruluşlarının sayısının
artmasında önemli rol oynadılar. Osmanlı Devleti'nin son dönemde yaşadığı büyük sosyal, siyasi ve ekonomik
sorunlar, toplumun yoksul kesimiyle olan ilişkisinin de seyrini etkilemiştir. Devlet ve toplum ilişkisi yeni
süreçle birlikte hızla değişmiş ve yeni bir şekle bürünmüştür. Bu çalışmanın temel amacı, Osmanlı Devlet
Arşivlerinde bulunan belgelerden hareketle fukaraperver cemiyetlerinin tarihsel süreci ele almaktır