Akademik Veri Yönetim Sistemi
2.INTERNATIONAL BLACK SEA SCIENTIFIC RESEARCH AND INNOVATION CONGRESS, Trabzon, Türkiye, 29 - 30 Haziran 2024, cilt.1, sa.1, ss.1138-1150, (Tam Metin Bildiri)
Resmin
plastiğini oluşturan önemli öğelerden birisi de yüzeyde oluşan görsel veya
dokunsal dokunun yapısında gizlenmiş pentür etkisidir. Kelime kökenini
Fransızca ‘peinture’ den alan bu kavram özünde resimde kullanılan boyanın
maddesel varlığını ifade eder. Sanatçı tarafından kullanılan boyanın resmin
plastik yapısına kattığı anlamlı dokunuşlarla kompozisyonları oluştururken
renk, doku, ritim, ahenk, leke, çizgi dengesini kurarak pentür dengesinin
sağlamış olur. Oluşan plastik yapı ne kadar güçlü olursa eser de iletmek ve
göstermek istedikleri noktasında bir o kadar özgün ve eşsiz olur. Günümüze
kadar geçen zaman içinde ressamların boya kullanımında ustalaştıkları her
dönemin üslup ve yapısal özelliklerini oluşturdukları görülmektedir.
Çağdaş sanatçı, boya dokusuyla geliştirdiği
ifade gücünü özellikle teknolojik gelişmelerin paralelinde zamanla
farklılaştırıştır. Teknolojik gelişmelerin olanaklarının her alanda
kullanılmaya başlandığı çağlarda görüntüleme yöntemlerinde de önemli gelişmeler
kaydedilmiştir. Bu gelişmelerin en önemlilerinden birisi olarak fotoğraf
görüntüleme teknolojisi gösterilebilir. Fotoğraf aslında elde edilen
görüntüleri görünür kılmak için yapılan bir dizi kimyasal işlemi ifade eder.
Sanatçılar fotoğrafın icadına kadar gerçekliği yakalama çabasındaydılar fakat
gerçekliği veren fotoğrafa sahip oldular. Hatta yakaladıkları gerçeklik onları
tatmin etmemiştir. Ressamlar eserlerinde gerçekliği daha ileri boyuta taşımaya
uğraşırken Hiperrealizim gibi yaratılmış gerçeklilik ile yarışan sanat akımları
ortaya çıkmıştır. Fotoğraf sanatçıları ise tam tersi bir eğilim ile
fotoğraflarında resimsel etkileri yakalama çabasına girerler. Rollerini
değişmiş gibi görünen sanatçılar, tam da bu noktada fotoğraf görüntüsünü
alternatif uygulama alanlarında kullanmaya başlarlar. Özellikle resim sanatında
bir takım görsel etkileri yaratma sürecinde fotoğrafın eşsiz olanaklarından
yararlanılmıştır. Hatta bununla yetinmeyen sanatçılar fotoğraf baskılarını
kompozisyonlarında boyasal pentürün içinde plastik yapıya dahil etmiştir. Bu
kolajlar geleneksel pentür anlayışını bilinen anlamından başka bir boyuta
taşıyarak manipülasyonların önünü açmıştır. Bu bağlamda fotoğraf baskılarını
resim yüzeyinde pentür yaratmak için kullan sanatçılardan Bedri Baykam, Utku
Varlık, Atilla İlkyaz, Şahin Kaygun, Mehmet Yılmaz’ın eser öğreneklerinden yola
çıkarak fotopentür etkisinin varlığını araştırmak yerinde olacaktır.Anahtar
Kelimeler: Pentür, Foto pentür, Hiperrealizim.