Ulusal insan hakları kurumları, bir yandan git gide daha yaygın biçimde görülmeye, diğer yandan uluslararası ve ulusüstü hukuk tarafından git gide daha çok düzenlenmeye başlamıştır. Bu çalışma, ulusal insan hakları kurumlarının tarihsel gelişimini uluslararası ve ulusüstü hukuktaki düzenlemeler bağlamında, 2000’ler öncesi ve sonrası dönem olarak konuyu ikiye ayırarak, incelemektedir. Bu yönden, uluslararası hukuk açısından küresel çapta Birleşmiş Milletler ve bölgesel çapta Avrupa Konseyi ve ulusüstü hukuk açısından bölgesel çapta Avrupa Birliği temel alınmıştır. Sonuç olarak, uluslararası ve ulusüstü hukukun, ulusal insan hakları kurumlarının tarihsel gelişiminde git gide artan bir rol üstlenmekte olduğu görülmektedir. Daha spesifik olarak ise üç eğilim gözlenmektedir: (i) Ulusal insan hakları kurumları, uluslararası veya ulusüstü hukuki belgelere bazı yönlerden etki vermek üzere zorunlu olarak kurdurulabilmektedir, (ii) ulusal insan hakları kurumlarının asgari standartları, temel olarak Birleşmiş Milletler tarafından belirlense de Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği tarafından ileri taşınmaya çalışılmaktadır, (iii) bu asgari standartları belirleyen belgeler, esnek hukuktan bağlayıcı hukuka, dolayısıyla da yeknesaklaşmaya doğru gitmektedir.
National human rights institutions are increasingly being seen in a more widespread manner on one hand, and on the other hand, they are starting to be increasingly regulated by international and supranational law. This work examines the historical development of national human rights institutions in the context of regulations in international and supranational law, dividing the subject into the pre-2000s and post-2000s periods. In this respect, the work is based on globally United Nations and regionally Council of Europe from the perspective of international law, and on regionally European Union from the perspective of supranational law. Consequently, it can be observed that international and supranational law are increasingly playing a role in the historical development of national human rights institutions. More specifically, three trends are observed: (i) National human rights institutions may be compulsorily established to give effect to certain aspects of international or supranational legal documents, (ii) the minimum standards of national human rights institutions are primarily set by the United Nations but are attempted to be advanced by the Council of Europe and the European Union, (iii) the documents setting these minimum standards are moving from soft law to hard law, and therefore towards uniformity.
