Hücre ölümü araştırmalarında kullanılan proteomik yaklaşımlar


Kasap M., Akpınar G.

Hastalıkta ve Sağlıkta Hücre Ölümü, Prof. Dr. Semra Koçtürk,Prof. Dr. Seda Vatansever, Editör, Celal Bayar Üniversitesi Basım Evi, Manisa, ss.314-329, 2022

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Mesleki Kitap
  • Basım Tarihi: 2022
  • Yayınevi: Celal Bayar Üniversitesi Basım Evi
  • Basıldığı Şehir: Manisa
  • Sayfa Sayıları: ss.314-329
  • Editörler: Prof. Dr. Semra Koçtürk,Prof. Dr. Seda Vatansever, Editör
  • Kocaeli Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Proteomik en basit tanımlama ile proteomun geniş ölçekli çalışıldığı araştırma disiplinidir. Proteomik sayesinde doku,  organizma ve hatta  bir hücreye ait toplam proteinlerin tanımlanması ve miktarının belirlenmesi mümkündür. Ortaya koyduğu veriler ile proteinlerin kimliğini,  yapısını ve işlevlerini kavramak ve böylelikle genomik ve transkriptomik gibi diğer "omik" yaklaşımların verilerini tamamlamak mümkündür. Proteomiks yaklaşımlarda hassasiyetleri gittikçe artan  LC–MS-MS ve MALDI-TOF/TOF ile kütle spektrometrisi cihazları ürettikleri yüksek çıktılı sonuçlar ile  mevcut proteomik uygulamalarında temel enstrümanlardandır.  Proteomik yaklaşımlar pek çok hücresel olayın arkasındaki protein fonksiyonunu ve etkileşimini belirlemede sıklıkla kullanılmaktadır. Bu araştırma alanlarından birisi de programlanmış hücre ölümüdür. Programlanmış hücre ölümü, çok hücreli organizmalarda homeostazın devamlılığında yer alan ve genetik olarak belirlenmiş karmaşık bir süreçtir. Bu sıkı düzenlenmiş olaylar zincirinde meydana gelen aksaklıklar başta kanser ve otoimmün hastalıklar olmak üzere pek çok durumla  ilişkilendirilmiştir. Dolayısıyla apoptotik düzenlemenin araştırılması gerek hücre moleküler biyolojisi gerekse de klinik bilimlerce büyük ilgi uyandırmıştır. Neredeyse son yirmi yılda artan proteomik tekniklerle birlikte apoptoz araştırmaları önemli ilerlemeler kaydetti. Bu derleme, programlı hücre ölümü  araştırmalarında en sık kullanılan çeşitli proteomik yaklaşımları, son gelişmeleri ve bunların uygulamalarını tanımlamaya çalışmaktadır.