Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sanatın Ritmi II. Uluslararası Sanat Sempozyumu, Kocaeli, Türkiye, 11 Mayıs 2023, ss.121-122
DOCOMOMO modern mimarlık ürünlerini kapsayan zaman aralığını 1920’lerden 1970’lere dek şeklinde tariflemektedir. Türkiye için bu zaman aralığı aynı zamanda Cumhuriyet Dönemi mimarlığını temsil etmektedir. Fakat 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 6. Maddesi’nde yer alan korunması gerekli kültür varlıklarına ilişkin zaman ölçütüne dair tanımlara bakıldığında Millî Mücadeleye konu olmuş yapılar ve alanlar hariç 1900 yılının sınır olarak getirildiği görülmektedir. Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 1999 yılında aldığı 662 no’lu ilke kararında “Erken Cumhuriyet Yapıları” tanımı 1920-1950 yılları arası Cumhuriyet Dönemi yapılarının kültür mirası olarak kabulünün göstergesi niteliğinde olsa da sınıflandırmaların yeterince geliştirilmemiş olması tescillemede ve korumada sıkıntılar yaratmaktadır. Günümüzde Modern Mimari Miras kapsamına giren birçok yapı farklı yapım sistemleri ve malzemeleri nedeniyle ya da deprem gerekçe gösterilerek yıkım tehdidiyle karşı karşıya kalmaktadır. Bu çalışmada; DOCOMOMO-tr’nin poster sunuşları aracılığıyla Bursa'da envanterlediği yapılar tespit edilip bu yapıların yapı malzemeleri, üslupları, geçmişteki ve günümüzdeki işlevleri, tescil durumları, geçirdikleri değişimler ve koruma sorunları ortaya konularak Cumhuriyet Dönemi Modern Mimari Miras’ın korunmasının önemi vurgulanmak istenmektedir. Yapılan envanterleme çalışmalarında Bursa merkezde tespit edilen ve çalışma kapsamına alınan 23 yapı; Bursa Ahmet Vefik Paşa Tiyatrosu, Adliye- Maliye ve Valilik Binaları, Tayyare Kültür Merkezi, Yapı Kredi Bankası, Ziraat Bankası, Emlak Bankası, İş Bankası, TC Merkez Bankası, Aker Apartmanı, Santral Garaj, İpek-İş Mensucat Fabrikası, Sümerbank Merinos Yünlü Sanayi Dokuma Fabrikası, Tolon Çamaşır Makinesi Fabrikası, Haşim İşcan İlkokulu, İstiklal Mektebi, Çelik Palas Otel, Ali Haydar Apartmanı, Yurtsever Apartmanı, Güngör Apartmanı, Villa Biçen, Bay Selim Süter Evi, Vali Konutu, Kamil Koç Apartmanı ve Setbaşı Vergi Dairesi olarak belirlenmiştir.
DOCOMOMO describes the time period covering modern architectural products as 1920s to 1970s. For Turkey, this time period also represents the architecture of the Republican Period. However, when we look at the definitions regarding the time criteria for the cultural assets to be protected in Article 6 of the Code of Protection of Cultural and Natural Properties No. 2863, it is seen that the year 1900 was set as the limit, except for the buildings and areas that were the subject of the National Struggle. Although the definition of “Early Republican Buildings” in the resolution no. 662 of the High Council for the Protection of Cultural Heritage in 1999 is an indication of the acceptance of the Republican Period buildings between 1920 and 1950 as cultural heritage, the fact that the classifications have not been sufficiently developed creates problems in registration and protection. Today, many buildings within the scope of the Modern Architectural Heritage are faced with the threat of demolition due to different construction systems and materials or due to earthquakes. In this study; It is aimed to emphasize the importance of preserving the Modern Architectural Heritage of the Republican Era by identifying the buildings inventoried by DOCOMOMO-tr in Bursa through poster presentations, and revealing the building materials, styles, functions of these buildings in the past and present, their registration status, changes and conservation problems. The 23 buildings identified in the center of Bursa and included in the scope of the study in the inventory studies are as follows; Bursa Ahmet Vefik Paşa Theatre, Courthouse-Finance and Governorship Buildings, Tayyare Cultural Center, Yapı Kredi Bank, Ziraat Bank, Emlak Bank, İş Bank, Central Bank of the Republic of Turkey, Aker Apartment, Santral Garage, İpek-İş Textile Factory, Sümerbank Merinos Wool Industry Weaving Factory, Tolon Washing Machine Factory, Haşim İşcan Primary School, İstiklal School, Çelik Palas Hotel, Ali Haydar Apartment, Yurtsever Apartment, Güngör Apartment, Villa Biçen, Bay Selim Süter House, Governor's House, Kamil Koç Apartment and Setbaşı Tax Department.