Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sanatın Ritmi II. Uluslararası Sanat Sempozyumu, Kocaeli, Türkiye, 11 Mayıs 2023, ss.123-124
Cumhuriyetin modernleşme projesinin önemli hedeflerinden biri; ülkenin şehirlerini, şehircilik ilkelerine göre düzenleyerek modern bir toplumun yaşam biçimlerinin ihtiyaçlarını karşılayacak mekanlar oluşturmaktır. Böylece Cumhuriyet’in ilk yıllarıyla beraber çağdaş bir ulus devlet inşa etmek amacıyla ülkenin geneline yayılan bir şehir planlama süreci başlamıştır. Bu kapsamda cumhuriyet ideallerini ve devletin gücünü göstermek amacıyla; büyük bir bulvar, bulvarın açıldığı bir meydan ve meydanın çevresinde düzenlenmiş devlet yapılarından oluşan “bulvar-meydan-devlet yapıları” dizgesi oluşturulmuştur. İdeolojik bir güç göstergesi olarak bulvar-meydan-devlet yapıları dizgesinin tüm şehirlerde oluşturulması amaçlanmıştır. Bu anlayışın önemli örneklerinin başında Ankara Ulus Meydanı gelmektedir. Önceleri Taşhan Meydanı olarak adlandırılan ve 1923 yılında yeniden planlanarak Cumhuriyet Meydanı kimliğine bürünen Ulus Meydanı’na 1927 yılında Zafer Anıtı’nın yerleşmesi, meydanın tanımlanmasını sağlamıştır. 1929 yılında İş Bankası Binası’nın da burada inşa edilmesiyle birlikte meydan, çevresindeki yapılarla (İkinci Meclis, İstasyon, Ankara Palas) anlamsal bir bütünlüğe kavuşmuş ve bulvar-meydan-devlet yapıları dizgesinin ilk örneklerinden birini oluşturmuştur. Bursa Cumhuriyet Alanı, bulvar-meydan-devlet yapıları dizgesinin önemli örneklerinden bir diğeridir. 1925 yılında, bu alanda I. Ulusal Mimarlık Akımı doğrultusunda Vilayet, Adliye ve Maliye binaları inşa edilmiştir. 1931 yılında Atatürk Heykeli de alandaki yerini almıştır. Bu çalışma; bulvar-meydan-devlet yapıları dizgesi aracılığıyla Erken Cumhuriyet Dönemi ideolojisinin mekânsal karşılıklarını ve mimarlık alanındaki kazanımlarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada; Ankara Ulus Meydanı ve Bursa Cumhuriyet Alanı örnekleri karşılaştırılarak Erken Cumhuriyet Dönemi ideolojisinin kamusal alanlardaki yansımaları ve kazanımları ortaya konacaktır. Aynı zamanda bu meydanların çevresinde bulunan devlet yapılarının mekânsal özellikleri ve mimari üslupları aracılığıyla, bu ideolojinin mimari eserlerde hangi biçimlerde karşılık bulduğu tartışılacaktır.
One of the important aims of the modernization project of the Republic; is to create spaces that will meet the needs of the life styles of a modern society by arranging the cities of the country according to the principles of urbanism. Thus, with the first years of the Republic, an urban planning process began throughout the country in order to build a modern nation-state. In this context, in order to show the ideals of the republic and the power of the state; A "boulevard-square-state structures" system was formed, consisting of a large boulevard, a square where the boulevard opened, and state buildings arranged around the square. As an ideological power indicator, it is aimed to create the boulevard-square-state structures system in all cities. Ankara Ulus Square is one of the first and most important examples of this understanding. The settlement of the Zafer Statue in 1927 in Ulus Square, which was previously called Taşhan Square and was re-planned in 1923 and assumed the identity of Cumhuriyet Square, provided the definition of the square. With the construction of the İş Bank Building here in 1929, the square gained a semantic integrity with the surrounding buildings (Second Assembly, Station, Ankara Palas) and formed one of the first examples of the boulevard-square-state structures system. Bursa Republican Area is another important example of the boulevard-square-state structures system. In 1925, Provincial, Courthouse and Finance buildings were built in this area in line with the I. National Architecture Movement. In 1931, the Atatürk Statue took its place in the area. This work; It aims to reveal the spatial counterparts of the Early Republican Period ideology and its achievements in the field of architecture through the boulevard-square-state structures system. In this study; By comparing the examples of Ankara Ulus Square and Bursa Republic Area, the reflections and achievements of the Early Republican Period ideology in public spaces will be revealed. At the same time, through the spatial characteristics and architectural styles of the state buildings around these squares, it will be discussed in which forms this ideology is reflected in architectural works.