Ergenlerin Duygusal Zekâları İle Mizah Tarzları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Çelebi Öncü E., Uğurlular Çelik Ş.

IBAD Journal of Social Sciences, cilt.2021, sa.10, ss.388-411, 2021 (Hakemli Dergi)

Özet

Araştırmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin yaşadıkları aile sorunlarının duygusal zeka ve mizah tarzına etkisini incelemektir. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeline uygun bir şekilde hazırlanmıştır. Çalışmanın örneklemini 2018- 2019 Eğitim-Öğretim yılında İstanbul’da farklı program türlerinde eğitim veren liselerden, 9.,10.,11. ve 12. sınıflara devam eden 205 kız, 189 erkek olmak üzere, toplam 394 öğrenci oluşturmaktadır. Bu öğrencilere “Mizah Tarzları Ölçeği” ve “Schutte Duygusal Zeka Ölçeği” ile ‘Gençlik Dönemindeki Aile Sorunlarını Değerlendirme Ölçeği’ uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; duygusal zeka ile mizah tarzları ilişkili bulunmuştur. Bu ilişkinin duygussal zeka puanları arttıkça olumlu mizah tarzlarından ‘kendini geliştiren mizah’ tarzı puanları arasında olduğu görülmüştür. Ayrıca, yıkıcı mizah tarzı ile duygusal zeka arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. Cinsiyete göre değerlendirildiğinde ise; duygusal zekânın kız öğrenciler lehine anlamlı çıktığı görülmüştür. Her iki cinsiyette dikkat çeken bir diğer bulgu ise öğrencilerin duyguların kullanımda en düşük oranda puan aldıklarıdır. Öğrencilerin verdiği yanıtlara göre yaşadıkları aile sorunlarından en yüksek ortalama ‘otoriter anne baba tutumu’, onun hemen ardından ise ‘ilişkilerde duyarsızlık ve tutarsızlık’ olarak bulunmuştur. Duygusal zeka toplam puanları ile aile sorunlarını belirleme ölçeği puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı doğrusal bir ilişki bulunmazken; öğrencilerin aile sorunlarının azaldıkça katılımcı ve kendini geliştiren mizah tarzı puanlarının arttığı görülmüştür. Diğer taraftan aile sorunları arttıkça kişilerin duyguların değerlendirmesi alt boyutu puanları artarken, iyimserlik altboyutu puanlarının da düştüğü bulunmuştur. Sonuç olarak; bulgular yaşamda yetişkinliğe doğru ilerlerken yaşadıkları değişimlerden etkilenen ergenlerin anne ve babalarının baskıcı ve kendilerini kısıtlayan, ayrıca kendilerini anlamayan ve sorunlarına yeterince ilgi göstermeyen tutumlara sahip oldukları düşüncesinde olduklarını, bu düşünceler ile de sağlıklı sosyal ilişkiler ve yaşam becerileri için kendilerini daha etkili olarak ortaya koyabilecekleri duygusal zekaları ile mizah tarzlarının en yoğun şekilde kuşak çatışması yaşadıkları dönemde hem özgür hissetme hem de çevresindeki yetişkinlerce anlaşılma gereksinimlerini ortaya koyduğu düşünülmektedir. Araştırmanın, bu ilişkileri ortaya koyarak bu konuda çalışanlara ve ailelere yol gösterici olması beklenmektedir.