Research Information System
Avrupalı Türkler Avrupa Türk Tarihi, Bursa, Turkey, 17 - 19 May 2024, vol.1, pp.25-33, (Full Text)
Geç Antik Çağ’ın en popüler anlatılarından biri olan Kavimler Göçü, içerisinde pek çok hikâyeyi barındırmaktadır. Hunların Orta Asya’dan yaptıkları göç hareketi ile başlatılan Kavimler Göçü, Avrupa’nın bütününü etkileyen bir olgudur. Hunların Volga Nehri’nin batısına geçişleriyle birlikte Alanları daha batıya ilerleme mecburiyetinde bırakmaları göçün başlangıcını teşkil etmektedir.
Karadeniz’in kuzeyinde başlayan bu göç hareketi, bilhassa Alanlar ve Germenlerin doğu koluna mensup Tervingiler ve Greuthungiler ile ilişkilendirilmiştir. Hun baskısı, bu topluluklar üzerinde adeta domino etkisi yaparak onlara, Hunlarla iş birliği yapmak ya da daha batıya göç etmek dışında başka bir seçenek bırakmamıştır. Meseleye bölgenin en istikrarlı gücü olan Roma İmparatorluğu açısından bakıldığında ise Tervingilerin etkisi daha da artmaktadır. Nitekim 376’da Roma İmparatorluğu’ndan yardım isteyen Tervingiler, geniş çaplı olarak imparatorluk sınırları içerisine dâhil edilen ilk “barbar” topluluk olmuşlardır. Tervingilerin imparatorun izniyle Tuna sınırını geçmeleri, Roma İmparatorluğu ile Tervingiler arasında çatışmalar yaşanmasını engelleyememiştir. Bu çatışmaların bir yansıması olarak 378’de gerçekleşen Hadrianopolis Savaşı, İmparator Valens’in ölümüyle sonuçlanmıştır.
Hunların Karadeniz’in kuzeyine gelişleriyle birlikte gerçekleşen istikrarsızlık sadece siyasi değil, aynı zamanda dini, kültürel ve askeri pek çok değişimi beraberinde getirmiştir. Bu bağlamda Hunların başlattığı göç neticesinde ortaya çıkan kaotik ortamdan kurtulmak isteyen Tervingiler, Roma İmparatorluğu’nun etkisiyle paganizmden yüz çevirerek Hristiyanlığı benimsemişlerdir. Tervingilerin Ariusçu Hristiyanlığı benimsemeleriyle sonuçlanan bu ihtida hareketi, Ariusçuluğun diğer Germen topluluklar arasında da yayılımını kolaylaştırmıştır.
Bu araştırma içerisine Kavimler Göçü’nün ne olduğu ve ne zaman başlayıp ne zaman sona erdiği gibi konular dâhil edilmekle birlikte ağırlıklı olarak Hunların Karadeniz’in kuzey sathında görünmeye başladıkları dönemden itibaren bölgede yarattıkları siyasi, kültürel ve dini etkiler ortaya konulmaya çalışılacaktır. Bu bağlamda Hunların Karadeniz’in kuzeyine yaptıkları saldırılar Roma İmparatorluğu’nun batı yakasının çöküşüne kadar giden bir etki yaratmıştır. Dahası bu etki, Orta Çağ’da oluşmaya başladığı kabul edilen “Avrupa Medeniyetinin” temellerinin atılmasını sağlamıştır. Çalışmanın Hunların Karadeniz’in kuzeyinde görünmeye başladıkları tarih olan 370’lerden Attila’nın kardeşi Bleda ile Hun hâkimiyetini sağladığı tarih olan 434’e kadar yaşanan gelişmeleri içermesi planlanmaktadır.